Lợi nhuận giữ lại là gì? Các yếu tố ảnh hưởng tới lợi nhuận giữ lại

Lợi nhuận giữ lại được xem là phần lợi nhuận còn lại của doanh nghiệp khi đã tính thuế và trả hết cổ tức, cộng gộp qua các kỳ để dành chi tiêu cho các mục đích phát triển doanh nghiệp. Vậy lợi nhuận giữ lại có ích lợi gì đối với hoạt động kinh doanh của công ty?

1. Lợi nhuận giữ lại là gì?

Khái niệm về lợi nhuận giữ lại trong đầu tư

Lợi nhuận giữ lại (Retained Earnings - RE) là phần lợi nhuận còn lại của doanh nghiệp khi đã nộp thuế đầy đủ và chia hết cổ tức cho các cổ đông, được tích luỹ để dành cho các mục đích nhất định, chẳng hạn như mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, thanh toán nợ, chi cho tài sản cố định, chi cho vốn lưu động, tái đầu tư… và nhiều nhu cầu khác trong việc định hướng phát triển doanh nghiệp.

Giá trị lợi nhuận giữ lại có xu hướng gia tăng giữa các kỳ kế toán nghĩa là doanh nghiệp hoạt động tốt, và ngược lạ, nếu có xu hướng giảm thì doanh nghiệp đang hoạt động không tốt. Lợi nhuận giữ lại sẽ bằng lợi nhuận giữ lại ban đầu cộng thêm thu nhập ròng rồi trừ đi cổ tức.

Lợi nhuận giữ lại theo bảng cân đối kế toán trong báo cáo tài chính thuộc phần vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp, thống kê vào cuối mỗi kỳ kế toán.

2. Ý nghĩa của lợi nhuận giữ lại

Là nguồn vốn quan trọng hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng sản xuất, đầu tư cũng như phát triển quy mô, đồng thời tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Nhờ đó, giá trị cổ phiếu và thương hiệu của doanh nghiệp cũng tăng theo.

Ý nghĩa của khoản lợi nhuận giữ lại đối với nhà đầu tư

Giúp doanh nghiệp phòng ngừa các rủi ro và duy trì tính thanh khoản trước các biến động bất khả kháng không thể dự đoán trước chẳng hạn như thiên tai, dịch bệnh… Vì chủ động được nguồn vốn nên doanh nghiệp không cần thiết phải trả khoản lãi suất lớn để đi vay vốn gấp đảm bảo vận hành ổn định, tạo dựng được niềm tin vững chãi từ đối tác và các khách hàng, nhà đầu tư.

Do có phần tiền dư này nên doanh nghiệp sẽ không bỏ lỡ các cơ hội đầu tư và hợp tác tiềm năng. Nếu gửi tiết kiệm ngân hàng thì doanh nghiệp sẽ nhận thêm được một phần tiền lãi nữa.

Phần lợi nhuận giữ lại này sử dụng vào mục đích đầu tư và mở rộng sản xuất, không chi trả cho cổ đông nên doanh nghiệp sẽ không phải nộp thuế trên cổ tức.

3. Đặc điểm của lợi nhuận giữ lại

Những đặc điểm của khoản lợi nhuận giữ lại

Đây là khoản thặng dư mà doanh nghiệp kiếm được sau khi trừ đi hết thuế và cổ tức;

Giá trị có xu hướng gia tăng giữa các kỳ kế toán, nghĩa là doanh nghiệp đang đi đúng hướng;

Giá trị có xu hướng giảm giữa các kỳ kế toán có nghĩa là doanh nghiệp có khoản nợ ròng và không đủ khả năng trả nợ.

4. Mục đích sử dụng lợi nhuận giữ lại

Sử dụng lợi nhuận giữ lại là để biết được giá trị lợi nhuận thực tế sau cùng mà doanh nghiệp còn lại sau mỗi kỳ kế toán. Việc này giúp các công ty có điều hướng trong kinh doanh ở các kỳ tiếp theo, để đưa ra các điều chỉnh trong chi phí sản xuất, chi phí vận hành và cả cách thức trả lợi nhuận cho cổ đông. Với những đơn vị hoạt động có hiệu quả thì tạo ra được nhiều giá trị trong các khoảng thời gian khác nhau thì phần giá trị mà cổ động nhận được sẽ rất lớn, tìm kiếm thêm nhiều lợi nhuận và khai thác thêm nhiều giá trị từ công ty.

Tiếp theo, lợi nhuận giữ lại là nhu cầu đặt ra từ các cổ đông dài hạn: Những cổ đông dài hạn rất mong chờ vào khoản thu nhập thường xuyên dưới dạng cổ tức sau khi họ góp vốn vào doanh nghiệp. Họ mong muốn lợi ích của họ được ưu tiên hàng đầu khi doanh nghiệp tạo ra được lợi nhuận. Họ chính là những người gắn kết với công ty trong thời gian dài, nên việc tăng thêm cổ phiếu để tạo động lực để họ cống hiến thêm cho công ty. Họ mong muốn lợi nhuận giữ lại có thể ngày càng tạo ra nhiều lợi nhuận hơn nữa.

Những mục đích của khoản lợi nhuận giữ lại

Với các cổ đông ngắn hạn, tìm kiếm công ty tiềm năng để đầu tư và thu lợi nhuận tức thì, các công ty muốn có vốn gấp thường ưu tiên các cổ đông ngắn hạn, vậy là đôi bên cùng có lợi. Các cổ đông ngắn hạn mong chờ được chi trả quyền lợi thông qua giá cổ phiếu của công ty phát hành và nhận được các khoản thanh toán cổ tức mang về lợi nhuận nhanh chóng.

Các cổ đông nắm cổ tức sẽ được ưu tiên hơn chi trả bằng tiền mặt: Nhiều doanh nghiệp có chính sách chi trả cổ tức cho cổ đông vì những lợi ích thông qua thanh toán cổ tức (cổ tức là khoản thu nhập được miễn thuế). Trong tương lai, giá trị mà các doanh nghiệp tạo ra phụ thuộc rất nhiều vào lợi nhuận giữ lại. Giá trị của lợi nhuận giữ lại sẽ không bị chia nhỏ mà giữ lại nguyên vẹn để tạo điều kiện có bước đệm thành công trong thời gian tiếp theo của doanh nghiệp. Nói chung, quy đổi lợi nhuận giữ lại thành cổ phiếu và chi trả qua cổ tức có những lợi ích nhất định.

5. Công thức tính lợi nhuận giữ lại

Do lợi nhuận giữ lại không hiển thị giá trị trên bảng cân đối kế toán nên ta có thể tính nó theo công thức sau:

Lợi nhuận giữ lại = Lợi nhuận giữ lại ban đầu + Thu nhập (Lãi/Lỗ) ròng - Cổ tức

Trong đó:

Lợi nhuận giữ lại ban đầu chính là số lợi nhuận tích lũy tính đến thời điểm tính;

Thu nhập (Lãi/Lỗ) ròng sẽ được tính bằng cách lấy tổng doanh thu trừ tổng chi phí. Tổng doanh thu sẽ bao gồm doanh thu thuần, lợi nhuận từ hoạt động tài chính và các khoản thu nhập bất thường. Tổng chi phí sẽ gồm giá vốn hàng bán, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí quảng cáo marketing, chi phí bất thường và các khoản thuế doanh nghiệp.

Cổ tức chính là phần lãi phải chi trả cho các cổ đông của doanh nghiệp.

6. Các yếu tố ảnh hưởng tới lợi nhuận giữ lại

3 yếu tố chính ảnh hưởng tới lợi nhuận giữ lại

Dựa vào cách tính lợi nhuận giữ lại suy ra 3 yếu tố có ảnh hưởng đến nó gồm lợi nhuận giữ lại ban đầu, thu nhập (lãi/lỗ) ròng và cổ tức.

1. Lợi nhuận giữ lại ban đầu

Số dư lợi nhuận cuối kỳ trước (cộng dồn từ những kỳ trước) sẽ trở thành số dư đầu kỳ kế toán tiếp theo. 

Nếu giá trị này dương thì có nghĩa là kỳ kế toán trước doanh nghiệp có lãi, còn nếu âm thì kỳ trước doanh nghiệp lỗ ròng, doanh nghiệp không đủ tài chính để bù đắp khoản nợ cũng như chia cổ tức cho cổ đông.

2. Thu nhập ròng

Nếu doanh nghiệp thu về lãi ròng thì khả năng lợi nhuận giữ lại mang giá trị dương, doanh nghiệp có nhiều dư địa mở rộng đầu tư và phát triển. Còn nếu như lỗ ròng khiến lợi nhuận giữ lại mang giá trị âm thì doanh nghiệp có thể đang gặp khó khăn, đồng nghĩa với việc các kỳ kế tiếp, doanh nghiệp có thể không thể đáp ứng được nhu cầu về vốn.

3. Cổ tức

Doanh nghiệp có thể trả cổ tức cho cổ đông bằng tiền mặt hoặc bằng cổ phiếu.

Nếu trả bằng tiền mặt thì sẽ ảnh hưởng đến khoản tiền mặt của doanh nghiệp, dẫn đến việc giảm lợi nhuận giữ lại.

Nếu trả bằng cổ phiếu thì sẽ không ảnh hưởng đến dòng tiền của doanh nghiệp nên không ảnh hưởng đến lợi nhuận giữ lại, cũng giữ nguyên được quy mô vốn chủ sở hữu và tăng giá trị trên mỗi cổ phiếu do số lượng cổ phiếu gia tăng.

Tựu chung, lợi nhuận giữ lại là đại lượng tạo nên nhiều giá trị hoạt động của doanh nghiệp trong tương lai, vì thế nó cực kỳ quan trọng. Thông thường, khoản lợi nhuận này sẽ dành cho tái đầu tư và bản chất của nó là khoản thu nhập còn lại sau khi đã trừ thuế và trả cổ tức cho tất cả các cổ đông công ty. TOPI hy vọng những thông tin mà chúng tôi mang đến sẽ hữu ích với bạn.

Xem thêm: 

Chi trả cổ tức bằng tiền mặt là gì? Ưu và nhược điểm của hình thức này

Lợi ích và hạn chế khi chia cổ tức bằng cổ phiếu