Với vai trò là nền kinh tế lớn nhất thế giới, việc Chính phủ Liên bang Mỹ đóng cửa (Government Shutdown) không chỉ là vấn đề nội bộ mà còn là mối lo ngại hàng đầu đối với thị trường tài chính và kinh tế toàn cầu. Sự kiện ngày 1/10/2025 một lần nữa phơi bày sự phân cực chính trị sâu sắc và kéo theo những hệ lụy kinh tế nghiêm trọng.
Bối cảnh và tính chất của đợt đóng cửa ngày 1/10/2025
Vào lúc 0 giờ ngày 1/10/2025 (giờ địa phương), Chính phủ Mỹ chính thức đóng cửa một phần. Sự kiện này xảy ra do Quốc hội Mỹ không thể thông qua dự luật chi tiêu hoặc biện pháp cấp ngân sách tạm thời (Continuing Resolution - CR) để tài trợ cho hoạt động của chính phủ.
Nguyên nhân cốt lõi là sự bế tắc chính trị và bất đồng sâu sắc về ý thức hệ giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ, đặc biệt là về các vấn đề như cắt giảm chi tiêu xã hội và tài trợ cho chăm sóc y tế.
Chính phủ Mỹ đóng cửa vào ngày 1/10/2025
Đây là lần đóng cửa thứ tư trong vòng 13 năm qua và là lần đầu tiên kể từ năm 2019. Tuy nhiên, giới phân tích đặc biệt lo ngại về đợt đóng cửa này vì một số yếu tố khác biệt:
- Kinh tế Mỹ năm 2025 được đánh giá là mong manh hơn so với các cuộc đối đầu ngân sách trước, với thị trường việc làm có dấu hiệu suy yếu.
- Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã đe dọa cắt giảm biên chế liên bang vĩnh viễn thay vì chỉ cho nghỉ việc tạm thời, điều này sẽ tạo ra một cú sốc lớn hơn cho lực lượng lao động và thị trường việc làm.
Hệ lụy kinh tế trực tiếp lên chính Hoa Kỳ
Tác động của việc đóng cửa là ngay lập tức và lan rộng, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế trong nước.
Thiệt hại về Tổng sản phẩm quốc nội (GDP)
Thiệt hại kinh tế lớn nhất là việc sụt giảm trực tiếp trong hoạt động kinh tế. Các nhà kinh tế học ước tính rằng mỗi tuần Chính phủ đóng cửa có thể làm giảm GDP của Mỹ từ 7 tỷ đến 15 tỷ USD.
Sự sụt giảm này chủ yếu đến từ việc ngưng trệ chi tiêu và mua sắm của chính phủ (các hợp đồng bị trì hoãn hoặc hủy bỏ) và việc mất đi thu nhập của hàng trăm nghìn nhân viên liên bang không được trả lương.
Mặc dù thiệt hại GDP thường được bù đắp một phần khi chính phủ hoạt động lại (do nhân viên được trả lương hồi tố), một phần tổn thất (như doanh thu bị mất của các doanh nghiệp tư nhân phụ thuộc vào dịch vụ công hoặc du lịch bị mất) là không thể phục hồi.
Nhiều hoạt động phải dừng lại theo đợt đóng cửa này
Ảnh hưởng đến người lao động và chi tiêu tiêu dùng
Gần 750.000 nhân viên, công chức không thiết yếu bị nghỉ không lương (nghỉ phép tạm thời) và mất đi một hoặc nhiều kỳ lương, gây áp lực tài chính lớn cho các gia đình.
Việc mất đi một hoặc nhiều kỳ lương gây căng thẳng tài chính lớn cho các gia đình. Họ buộc phải cắt giảm chi tiêu cho hàng hóa và dịch vụ. Vì chi tiêu tiêu dùng chiếm tỷ trọng lớn trong GDP Mỹ, sự sụt giảm này tạo ra hiệu ứng lan tỏa tiêu cực, làm giảm tổng cầu và gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ tại địa phương.
Xem thêm:
Khủng hoảng tài chính là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và hậu quả
Lạm phát phi mã là gì? Tỷ lệ lạm phát bao nhiêu là phi mã?
Rối loạn dịch vụ công và hoạt động kinh doanh
Gián đoạn Hàng không và Vận tải: Nhân viên kiểm soát không lưu và an ninh hàng không (TSA) làm việc không lương có thể dẫn đến tình trạng nhân viên nghỉ ốm tăng cao, gây ra tình trạng chậm trễ chuyến bay trên diện rộng và làm tăng nguy cơ an toàn.
Tê liệt cấp phép và phê duyệt: Hoạt động xử lý hồ sơ, cấp phép, và thanh tra tại nhiều cơ quan như Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) bị đình trệ hoặc ngừng hoàn toàn. Điều này làm chậm trễ nghiêm trọng các dự án đầu tư, xây dựng và phê duyệt sản phẩm mới cho doanh nghiệp.
Thiếu dữ liệu kinh tế: Các cơ quan như Bộ Lao động tạm ngưng công bố các báo cáo kinh tế quan trọng (như báo cáo việc làm hàng tháng, dữ liệu lạm phát). Sự thiếu vắng dữ liệu chính thức gây bất ổn thị trường, khiến các nhà đầu tư, doanh nghiệp và đặc biệt là Cục Dự trữ Liên bang (Fed) gặp khó khăn lớn trong việc đánh giá sức khỏe nền kinh tế và đưa ra quyết định chính sách tiền tệ.
Tác động đến thị trường tài chính và kinh tế toàn cầu
Do vị thế là nền kinh tế lớn nhất thế giới và là trung tâm của hệ thống tài chính toàn cầu, việc Chính phủ Mỹ đóng cửa không chỉ là vấn đề nội bộ mà còn tạo ra những cú sốc kinh tế và tài chính lan truyền vượt ra ngoài biên giới.
Thị trường tài chính và niềm tin
Tình trạng bế tắc ngân sách ở Washington là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy sự phân cực chính trị và khả năng quản lý yếu kém trong việc đưa ra các quyết định tài khóa cơ bản. Điều này làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư, tổ chức tài chính và chính phủ quốc tế vào sự ổn định và hiệu quả của bộ máy hành chính Mỹ. Sự không chắc chắn này thường dẫn đến việc giảm đầu tư và tăng cường sự thận trọng trên các thị trường toàn cầu.
Trong bối cảnh bất ổn và lo ngại về sức khỏe tài khóa của Mỹ, đồng Đô la Mỹ (USD) có thể trở thành tài sản chịu áp lực giảm giá mạnh. USD đóng vai trò là đồng tiền dự trữ chủ chốt và là phương tiện thanh toán quốc tế quan trọng nhất.
Khi sự tin tưởng vào chính phủ phát hành đồng tiền này bị suy giảm, các nhà đầu tư có xu hướng chuyển sang các tài sản trú ẩn an toàn khác, làm giảm giá trị của USD trên thị trường tiền tệ quốc tế.
Chính Phủ Hoa Kỳ đóng cửa ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu
Đóng băng xuất nhập khẩu và Thương mại
Việc đóng cửa chính phủ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cơ quan liên bang chịu trách nhiệm thực thi quy định và cấp phép trong lĩnh vực thương mại quốc tế. Mặc dù các luật và quy định thương mại vẫn còn hiệu lực, việc thiếu nhân lực tại các cơ quan như Cục Hải quan và Biên phòng hoặc các đơn vị cấp phép của Bộ Thương mại có thể dẫn đến chậm trễ nghiêm trọng trong việc xử lý giấy tờ, phê duyệt thương mại, và thủ tục hải quan. Sự đình trệ này trực tiếp gây cản trở chuỗi cung ứng toàn cầu và hoạt động thương mại xuyên Đại Tây Dương, làm tăng chi phí và thời gian giao dịch cho các doanh nghiệp đa quốc gia.
Hơn nữa, tác động lan truyền toàn cầu là không thể tránh khỏi. Khi hoạt động kinh tế tại Mỹ bị suy giảm (như việc người lao động Mỹ giảm chi tiêu), nhu cầu nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ từ các đối tác thương mại lớn như châu Âu và châu Á cũng sẽ giảm theo. Sự sụt giảm nhu cầu này tác động tiêu cực đến doanh thu, lợi nhuận và triển vọng tăng trưởng kinh tế của các quốc gia
Hệ lụy kinh tế trong tương lai nếu Chính Phủ Hoa Kỳ đóng cửa kéo dài
Nếu Quốc hội và Tổng thống không sớm đạt được thỏa thuận để cấp ngân sách, rủi ro kinh tế sẽ tăng lên theo cấp số nhân, chuyển từ sự gián đoạn tạm thời sang những thiệt hại nghiêm trọng và lâu dài.
Tác động kinh tế chuyển từ tạm thời sang nghiêm trọng
Khi chính phủ đóng cửa bước sang tuần thứ hai, thứ ba trở đi, tác động trở nên nghiêm trọng hơn rất nhiều. Bộ trưởng Tài chính Mỹ đã cảnh báo rằng tình hình đang vượt qua giới hạn của một sự kiện chính trị thông thường và bắt đầu tác động đến nền kinh tế thực.
Mỗi tuần đóng cửa có thể làm giảm GDP của Mỹ từ 7 tỷ đến 15 tỷ USD do ngưng trệ chi tiêu chính phủ và mất thu nhập của người lao động. Hàng trăm nghìn nhân viên liên bang bị nghỉ phép tạm thời không lương, làm suy giảm chi tiêu tiêu dùng – động lực chính của nền kinh tế Mỹ.
Hoạt động xuất nhập khẩu bị ảnh hưởng nghiêm trọng
Bên cạnh đó, hoạt động cấp phép, thanh tra tại các cơ quan quan trọng (như FDA, Bộ Giao thông Vận tải) bị trì hoãn, gây cản trở hoạt động kinh doanh, cùng với việc tạm ngưng công bố các dữ liệu kinh tế vĩ mô quan trọng, làm tăng sự bất ổn.
Do Mỹ là nền kinh tế lớn nhất thế giới và là trung tâm của thương mại và tài chính toàn cầu, sự kiện đóng cửa tạo ra những cú sốc vượt ra ngoài biên giới. Tình trạng bế tắc chính trị ở Mỹ làm xói mòn niềm tin của các nhà đầu tư và tổ chức tài chính quốc tế vào khả năng quản lý tài khóa của Washington. Sự không chắc chắn này thúc đẩy tâm lý thận trọng trên các thị trường toàn cầu.
Khi niềm tin vào sự ổn định của chính phủ Mỹ suy giảm, đồng Đô la Mỹ (USD) chịu áp lực bán tháo, dẫn đến giảm giá trên thị trường tiền tệ quốc tế. Sự biến động của USD có thể ảnh hưởng đến chi phí vay mượn và định giá tài sản trên toàn thế giới.
Việc Chính phủ Mỹ không công bố các dữ liệu kinh tế quan trọng (như báo cáo việc làm, lạm phát) khiến các ngân hàng trung ương và nhà hoạch định chính sách ở các quốc gia khác khó khăn hơn trong việc đánh giá chính xác sức khỏe kinh tế toàn cầu và điều chỉnh chính sách tiền tệ của mình.
Việc thiếu nhân lực tại các cơ quan liên bang chịu trách nhiệm về hải quan, cấp phép và thực thi quy định thương mại có thể dẫn đến chậm trễ nghiêm trọng trong thủ tục xuất nhập khẩu và thông quan hàng hóa. Điều này làm gia tăng chi phí logistics và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là đối với các giao dịch xuyên Đại Tây Dương.
Sự sụt giảm chi tiêu tiêu dùng và hoạt động kinh tế tại Mỹ sẽ làm giảm nhu cầu nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ từ các đối tác thương mại, gây ảnh hưởng tiêu cực đến doanh thu và tốc độ tăng trưởng của các quốc gia xuất khẩu lớn (ví dụ: châu Âu, châu Á).
Việt Nam có chịu tác động không? Ảnh hưởng thế nào?
Là một nền kinh tế có độ mở lớn và phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, Việt Nam có thể chịu tác động đáng kể từ việc Chính phủ Mỹ đóng cửa. Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Sự suy giảm chi tiêu tiêu dùng tại Mỹ và sự trì hoãn trong hoạt động thương mại có thể dẫn đến:
Các doanh nghiệp Mỹ có thể cắt giảm hoặc trì hoãn đơn đặt hàng, ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành sản xuất chủ lực của Việt Nam như dệt may, da giày, điện tử và đồ gỗ.
Hoạt động xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Mỹ sẽ bị đình trệ
Bất kỳ sự chậm trễ nào trong thủ tục hải quan hoặc chứng nhận tại Mỹ đều làm tăng chi phí và thời gian cho hàng hóa Việt Nam.
Mặc dù tác động thường không trực tiếp, sự bất ổn trên thị trường tài chính toàn cầu và sự thận trọng của nhà đầu tư Mỹ có thể làm giảm dòng vốn đầu tư gián tiếp (FII) vào thị trường chứng khoán Việt Nam hoặc làm chậm lại quyết định đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ các công ty Mỹ.
Sự biến động của đồng USD và sự bất ổn của thị trường tài chính thế giới có thể gây áp lực lên tỷ giá hối đoái VND/USD, đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước phải có các biện pháp can thiệp để ổn định thị trường tiền tệ trong nước.
Việc Chính phủ Mỹ đóng cửa là bằng chứng rõ ràng cho thấy bế tắc chính trị có thể tạo ra chi phí kinh tế thực tế trên quy mô toàn cầu. Sự kiện này không chỉ làm giảm hàng tỷ đô la GDP của Mỹ và làm suy yếu chi tiêu tiêu dùng trong nước, mà còn gây ra bất ổn trên thị trường tài chính quốc tế, làm áp lực lên đồng USD và cản trở thương mại, ảnh hưởng gián tiếp đến các nền kinh tế phụ thuộc xuất khẩu như Việt Nam. Để cập nhật và phân tích sâu hơn về những rủi ro kinh tế toàn cầu này cùng các cơ hội đầu tư, hãy truy cập topi.vn ngay hôm nay.
Có thể bạn quan tâm:
Quy định về khấu hao tài sản cố định và cách tính khấu hao
Quỹ sống tự động là gì? Thiết lập Quỹ sống tự động để tự do tài chính
