Tại Việt Nam, quỹ đầu tư chứng khoán đang dần phổ biến và thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư mới hoặc những nhà đầu tư bận rộn. Cùng TOPI tìm hiểu quỹ đầu tư chứng khoán là gì và có những loại hình nào, những quỹ nào đang được đánh giá cao tại Việt Nam.
1. Quỹ đầu tư chứng khoán là gì?
Khái niệm quỹ đầu tư chứng khoán được quy định tại Khoản 37, Điều 4 Luật Chứng khoán Việt Nam năm 2019 như sau: “Quỹ đầu tư chứng khoán là quỹ hình thành từ vốn góp của nhà đầu tư với mục đích đầu tư vào chứng khoán thu về lợi nhuận, trong đó nhà đầu tư không có quyền kiểm soát hằng ngày đối với việc ra quyết định đầu tư của quỹ”.
Các quỹ đầu tư chứng khoán đều hướng tới mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro cho người góp vốn.
Quỹ đầu tư chứng khoán do công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp điều hành
Điểm giống nhau giữa quỹ đầu tư chứng khoán và quỹ đầu tư thông thường là đều được quản lý bởi một công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp với nhiều chuyên gia giàu kinh nghiệm, cùng tập trung vốn của nhiều nhà đầu tư cá nhân, tổ chức, có mục tiêu đầu tư chung là thu lợi nhuận cho nhà đầu tư. Cả hai loại quỹ đầu tư này đều được giám sát bởi cơ quan chức năng có thẩm quyền.
Điểm khác biệt giữa hai loại quỹ này là quỹ đầu tư chứng khoán chỉ đầu tư vào chứng khoán, trong khi quỹ đầu tư thông thường có thể đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau như bất động sản, cổ phiếu, trái phiếu...
Rõ ràng khi lãi suất tiết kiệm ngân hàng không còn hấp dẫn như trước thì đầu tư vào quỹ trở thành giải pháp lý tưởng, đặc biệt là những nhà đầu tư mới, ít kinh nghiệm hoặc ít thời gian theo dõi thị trường.
Khi tham gia các quỹ đầu tư, tài chính của bạn sẽ được quản lý chặt chẽ bởi chuyên gia đầu tư tài chính dày dạn kinh nghiệm, họ sẽ thay mặt bạn theo dõi biến động của thị trường, kiểm soát rủi ro nhanh chóng và tối đa hóa lợi nhuận đầu tư.
2. Các loại quỹ đầu tư chứng khoán
Dựa vào phương thức góp vốn, cấu trúc vốn hoặc nghĩa vụ với nhà đầu tư… có thể chia quỹ đầu tư chứng khoán thành các loại khác nhau.
Theo phương thức góp vốn, căn cứ vào Luật Chứng khoán 2019, quỹ đầu tư chứng khoán được chia thành hai loại chính như sau:
- Quỹ đại chúng là quỹ có vốn góp từ 100 nhà đầu tư trở lên, trong đó không có nhà đầu tư nào nắm giữ trên 10% vốn của quỹ. Quỹ đại chúng được phép chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng.
- Quỹ thành viên là quỹ có vốn góp không quá 100 nhà đầu tư, trong đó có thể có nhà đầu tư nắm giữ trên 10% vốn của quỹ. Quỹ thành viên không được phép chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng.
Căn cứ theo cấu trúc vốn có thể chia làm 2 loại là quỹ mở và quỹ đóng.
- Quỹ mở là quỹ mà nhà đầu tư có thể mua, bán chứng chỉ quỹ một cách linh hoạt, tại bất kỳ thời điểm nào trong ngày, thông qua công ty quản lý quỹ.
- Quỹ đóng là quỹ mà nhà đầu tư chỉ có thể mua chứng chỉ quỹ trong thời gian chào bán, sau đó không thể mua thêm.
Quỹ đầu tư chứng khoán được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau
Dựa vào hình thức, lĩnh vực đầu tư, có thể chia thành 4 loại quỹ đầu tư chứng khoán sau:
- Quỹ đầu tư cổ phiếu là quỹ đầu tư chủ yếu vào cổ phiếu.
- Quỹ đầu tư trái phiếu là quỹ đầu tư chủ yếu vào trái phiếu.
- Quỹ đầu tư cân bằng là quỹ đầu tư kết hợp cả cổ phiếu và trái phiếu.
- Quỹ đầu tư ETF là quỹ đầu tư mô phỏng một chỉ số chứng khoán, ví dụ như VN-Index.
Xét theo cơ chế phân phối lợi nhuận, quỹ đầu tư chứng khoán được chia thành 2 loại là:
- Quỹ đầu tư lợi tức là quỹ đầu tư phân phối lợi nhuận cho nhà đầu tư định kỳ, thường là hàng quý hoặc hàng năm.
- Quỹ đầu tư tăng trưởng là quỹ đầu tư không phân phối lợi nhuận cho nhà đầu tư, thay vào đó, lợi nhuận sẽ được tích lũy lại trong quỹ.
Nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng các loại hình quỹ đầu tư chứng khoán để lựa chọn được loại quỹ phù hợp với nhu cầu và mục tiêu đầu tư của mình.
3. Vai trò của quỹ đầu tư chứng khoán
Các quỹ đầu tư chứng khoán cung cấp mô hình quản lý dòng tiền vào danh mục đa dạng. Khi đầu tư vào quỹ, nhà đầu tư không tốn nhiều thời gian và công sức tìm hiểu thị trường mà số tiền nhàn rỗi của mình vẫn đang được sử dụng hiệu quả, khả năng sinh lời cao.
Xét theo góc độ vĩ mô, quỹ đầu tư chứng khoán góp phần tăng thanh khoản cho thị trường chứng khoán, giúp phát triển thị trường vốn, thúc đẩy luồng tiền đầu tư từ nước ngoài, tư vấn cho doanh nghiệp về việc quản trị nguồn lực sản xuất kinh doanh.
Tham gia quỹ đầu tư chứng khoán có những lợi ích sau:
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Quỹ đầu tư chứng khoán có thể đầu tư vào nhiều loại chứng khoán khác nhau, giúp nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro.
- Tiết kiệm chi phí: Nhà đầu tư có thể tiết kiệm chi phí khi tham gia quỹ đầu tư chứng khoán, bởi công ty quản lý quỹ sẽ chịu trách nhiệm cho các chi phí liên quan đến đầu tư như chi phí giao dịch, chi phí quản lý,...
- Tính chuyên nghiệp: Công ty quản lý quỹ có đội ngũ chuyên gia phân tích, nghiên cứu thị trường chứng khoán, giúp nhà đầu tư có thể đầu tư hiệu quả hơn.
Tham gia quỹ đầu tư chứng khoán là cách đầu tư an toàn và đơn giản
Mặt hạn chế:
- Lợi nhuận không được đảm bảo: Lợi nhuận của quỹ đầu tư chứng khoán phụ thuộc vào kết quả đầu tư của công ty quản lý quỹ, do đó không được đảm bảo.
- Rủi ro cao: Quỹ đầu tư chứng khoán thường có mức độ rủi ro cao hơn so với các kênh đầu tư khác, bởi chứng khoán là một loại tài sản có tính biến động cao.
4. Cách thức vận hành của các quỹ đầu tư chứng khoán hiện nay
Quỹ đầu tư chứng khoán thường vận hành theo quy trình 3 bước như sau:
Bước 1: Huy động vốn: Công ty quản lý quỹ phát hành chứng chỉ quỹ. Đây là 1 loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu góp vốn của nhà đầu tư. Nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ là tham gia đầu tư vào quỹ, tuy nhiên, nhà đầu tư không được can thiệp vào các quyết định đầu tư của quỹ và có thể nhận được lợi nhuận hoặc chịu thua lỗ tùy thuộc vào thành công của công ty quản lý quỹ.
Bước 2: Đầu tư: Đội ngũ chuyên gia của công ty quản lý quỹ sẽ phân tích thị trường và đầu tư vào sản phẩm mục tiêu (chứng khoán, bất động sản, cổ phiếu, trái phiếu) để sinh lời, gia tăng giá trị tài sản.
Bước 3: Định giá, phát hành và mua lại chứng chỉ: Công ty quản lý quỹ tiến hành thẩm định giá trị chứng chỉ quỹ theo công thức:
Giá chứng chỉ quỹ = Tổng giá trị tài sản ròng của quỹ (NAV)/ Tổng số chứng chỉ quỹ đã phát hành (CCQ)
Trong đó:
Trường hợp quỹ đóng: Giá của chứng chỉ quỹ phụ thuộc vào nhu cầu trên thị trường, (tương tự giá cổ phiếu).
Trường hợp quỹ mở: Giá của chứng chỉ quỹ bằng NAV/CCQ + phí giao dịch. Đối với quỹ mở, công ty quản lý quỹ có thể sẽ mua chứng chỉ quỹ, lại từ nhà đầu tư nếu họ có nhu cầu bán nếu nhà đầu tư bán lại.
Quỹ đầu tư chứng khoán vận hành theo quy trình chung gồm 3 bước
5. TOP 5 quỹ đầu tư chứng khoán uy tín nhất hiện nay
Khi tham gia quỹ đầu tư chứng khoán, ngoài lựa chọn loại quỹ phù hợp thì nhà đầu tư phải tìm hiểu về công ty quản lý quỹ uy tín, kiểm soát tốt rủi ro để có thể đầu tư an toàn và sinh lời hiệu quả.
Một quỹ đầu tư chứng khoán được đánh giá là uy tín dựa theo 5 tiêu chí sau:
- Lịch sử hình thành và hoạt động càng lâu càng tốt.
- Lợi nhuận quỹ thu về có tốt không, tham chiếu với các quỹ tương tự thì đang ở mức nào.
- Danh mục đầu tư của công ty đa dạng, website chuyên nghiệp và đầy đủ thông tin.
- Đảm bảo tính công khai, minh bạch, thường xuyên công bố thông tin đến các nhà đầu tư.
- Sự tận tâm và chuyên nghiệp của đội ngũ tư vấn viên.
Dựa theo các tiêu chí trên, bạn có thể tham khảo một số quỹ đầu tư chứng khoán sau đây đang được nhiều nhà đầu tư đánh giá cao.
Tham khảo 5 quỹ đầu tư chứng khoán đang được đánh giá cao tại Việt Nam
Tính đến tháng 12 năm 2023, Việt Nam có hơn 100 quỹ đầu tư chứng khoán đang hoạt động, trong đó có nhiều quỹ uy tín được nhiều nhà đầu tư tin tưởng. Dưới đây là một số quỹ đầu tư chứng khoán uy tín tại Việt Nam được đánh giá cao:
- Quỹ Dragon Capital là một trong những công ty quản lý quỹ uy tín nhất tại Việt Nam. Quỹ Dragon Capital quản lý nhiều quỹ đầu tư chứng khoán thành công, trong đó có quỹ VEOF, quỹ DCVFM VN30, quỹ DCVFM VNFIN Lead,...
- VinaCapital là một công ty quản lý quỹ đầu tư hàng đầu tại Việt Nam. Quỹ VinaCapital quản lý nhiều quỹ đầu tư chứng khoán thành công, trong đó có quỹ VCFOF, quỹ VCBF - ETFVN Index, quỹ VCF - VNX30 ETF,...
- Vietcombank Asset Management là công ty quản lý quỹ trực thuộc Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank). Quỹ Vietcombank Asset Management quản lý nhiều quỹ đầu tư chứng khoán thành công, trong đó có quỹ VCBF - TBF, quỹ VCBF - VNX30 ETF, quỹ VCBF - ETFVN30,...
- SSI Asset Management là công ty quản lý quỹ trực thuộc Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI. Quỹ SSI Asset Management quản lý nhiều quỹ đầu tư chứng khoán thành công, trong đó có quỹ SSI - SCA, quỹ SSI - VNX30 ETF, quỹ SSI - ETFVN30,...
- VNDirect Fund Management là công ty quản lý quỹ trực thuộc Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect. Quỹ VNDirect Fund Management quản lý nhiều quỹ đầu tư chứng khoán thành công, trong đó có quỹ VFMVF1, quỹ VFMVN30 ETF, quỹ VFMVN Diamond ETF,...
Khi lựa chọn quỹ đầu tư chứng khoán, nhà đầu tư cần cân nhắc các yếu tố sau:
- Tiềm lực và uy tín của công ty quản lý quỹ: Công ty quản lý quỹ là đơn vị chịu trách nhiệm quản lý và đầu tư vốn của quỹ. Do đó, nhà đầu tư cần lựa chọn công ty quản lý quỹ có tiềm lực tài chính mạnh, kinh nghiệm quản lý quỹ lâu năm và uy tín trên thị trường.
- Lịch sử hoạt động và hiệu quả đầu tư của quỹ: Nhà đầu tư cần xem xét lịch sử hoạt động và hiệu quả đầu tư của quỹ trong thời gian qua để đánh giá khả năng sinh lời của quỹ.
- Loại hình và mục tiêu đầu tư của quỹ: Nhà đầu tư cần lựa chọn loại hình và mục tiêu đầu tư phù hợp với nhu cầu và mục tiêu đầu tư của mình.
- Chi phí quản lý của quỹ: Chi phí quản lý là khoản phí mà nhà đầu tư phải trả cho công ty quản lý quỹ để quản lý vốn của quỹ. Do đó, nhà đầu tư cần cân nhắc chi phí quản lý của quỹ để đảm bảo lợi nhuận đầu tư.
Quỹ đầu tư chứng khoán là một kênh đầu tư hiệu quả cho những nhà đầu tư không có nhiều thời gian và kiến thức chuyên môn về đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tham gia quỹ đầu tư chứng khoán hay bất cứ dạng quỹ đầu tư nào khác.
