Chiến tranh tiền tệ - cuộc chiến không khói súng nhưng không kém phần khốc liệt và có ảnh hưởng trên toàn thế giới. Hệ lụy mà cuộc chiến tiền tệ để lại cũng vô cùng nghiêm trọng.
Chiến Tranh Tiền Tệ là gì?
Chiến tranh tiền tệ (tiếng Anh là currency war), là một thuật ngữ mô tả tình huống kinh tế mà trong đó các quốc gia cố tình làm giảm giá trị của đồng tiền của mình nhằm mục đích tăng cường khả năng cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu và kích thích nền kinh tế quốc gia đó thông qua việc tăng xuất khẩu.
Khi một đồng tiền trở nên yếu hơn, nó sẽ khiến cho hàng hóa và dịch vụ của quốc gia đó trở nên rẻ hơn so với thị trường thế giới, từ đó thúc đẩy nhu cầu và tăng lượng hàng hóa xuất khẩu. Tuy nhiên, hành động này không phải không có hậu quả. Việc làm giảm giá trị tiền tệ có thể dẫn đến lạm phát, làm giảm sức mua nội địa và ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của người dân.
Chiến tranh tiền tệ diễn ra khi 1 quốc gia cố tình phá giá nội tệ
Trong thời đại hiện nay, với tỷ giá hối đoái thả nổi, các quốc gia có thể sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ như giảm lãi suất hoặc thực hiện chính sách nới lỏng định lượng (Quantitative Easing - QE) để làm giảm giá trị tiền tệ của mình. Tuy nhiên, các hành động này cũng có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn như lạm phát tăng cao và sự mất niềm tin từ phía các nhà đầu tư quốc tế.
Chiến Tranh Tiền Tệ không chỉ là một vấn đề kinh tế đơn thuần mà còn là một vấn đề chính trị phức tạp, vì nó liên quan đến quyền lực và ảnh hưởng của các quốc gia trên trường quốc tế. Đây là một chủ đề được nhiều chuyên gia kinh tế, nhà hoạch định chính sách và người dân quan tâm, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định và phát triển kinh tế toàn cầu.
Chiến tranh tiền tệ xảy ra như thế nào?
Khi một nền kinh tế bị suy thoái, người dân thất nghiệp, nợ nần hay nghèo đi dẫn đến sức mua giảm. Người dân ít chi tiêu dẫn đến các doanh nghiệp hạn chế đầu tư sản xuất, từ đó khiến mọi thứ đình trệ.
GDP của một quốc gia được cấu thành bởi bốn yếu tố là chi tiêu của người dân, chi tiêu của chính phủ, đầu tư doanh nghiệp và cán cân thương mại. Người dân ít chi tiêu, doanh nghiệp thu hẹp sản xuất khiến GDP giảm. Phương án tăng thuế không khả thi vì tình hình kinh tế không ổn định.
Chiến tranh tiền tệ bắt đầu khi một quốc gia thả nổi tỷ giá
Để cải thiện tình trạng này, quốc gia phải tăng cán cân thương mại, làm cho xuất khẩu mạnh hơn nhập khẩu. Để làm được điều này, quốc gia đó phải làm giảm giá trị đồng tiền, khiến hàng hóa trong nước trở nên rẻ hơn trên thị trường thế giới, từ đó tăng xuất khẩu, mang ngoại tệ về cho đất nước.
Tuy nhiên, chính điều này lại làm ảnh hưởng đến nền kinh tế của các quốc gia khác, buộc họ phải dùng các biện pháp trừng phạt trở lại như: tăng thuế nhập khẩu, áp dụng mức thuế cao để chống bán phá giá…
Ví dụ điển hình về chiến tranh tiền tệ
Để hiểu rõ hơn về cuộc chiến tiền tệ, các bạn có thể tham khảo ví dụ dưới đây:
Trước đây, 1kg gạo ở Trung Quốc có giá 10 NDT (nhân dân tệ), 1 USD đổi được 20 NDT, như vậy 1 USD mua được 20kg gạo. Do suy thoái kinh tế, Trung Quốc đã thả nổi tỷ giá, hạ giá đồng nội tệ của mình. Lúc này, 1 USD = 40 NDT, như vậy 1 đô la Mỹ mua được 40kg gạo.
Điều này cho thấy giá gạo trong nước không thay đổi, nhưng ở thị trường nước ngoài, gạo và các mặt hàng của Trung Quốc trở nên rẻ hơn. Lợi thế về giá cả này sẽ thúc đẩy Trung Quốc đẩy mạnh xuất khẩu. Việc này dẫn đến các doanh nghiệp Trung Quốc mở rộng sản xuất kinh doanh, tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người dân, đồng thời thu ngoại tệ từ hoạt động xuất khẩu, làm tăng GDP cho đất nước.
Trung Quốc từng thả nổi tỷ giá để tăng xuất khẩu
Thực chất, khi thả nổi đồng tệ đồng nghĩa với việc Trung Quốc ném gánh nặng của mình cho những quốc gia không có lợi thế về giá. Tại Mỹ, khi giá hàng hóa của Trung Quốc rẻ hơn nội địa, người dân bắt đầu ưa chuộng sử dụng hàng hóa Trung Quốc hơn, giảm mua hàng hóa sản xuất tại Mỹ và các quốc gia khác khiến cho Mỹ và các quốc gia có hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ buộc phải giảm giá đồng tiền của mình. Cuộc đua giảm giá này dẫn đến một cuộc chiến tiền tệ.
Hay như năm 1930, khi suy thoái kinh tế bao phủ toàn cầu, các nước cố gắng làm giảm giá trị tiền tệ của mình để thoát khỏi suy thoái. Điều này gây ra những chuỗi phản ứng trả đũa nhau giữa các quốc gia, gây ra sự bất ổn kinh tế trên toàn cầu.
Hậu quả do chiến tranh tiền tệ để lại
Các cuộc chiến tiền tệ đều tạo ra nhiều hệ lụy đến khía cạnh kinh tế, chính trị, xã hội, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, thậm chí có thể gây ra suy thoái kinh tế, khủng hoảng tài chính.
Các cuộc chiến tiền tệ là nguyên nhân khiến cho sản xuất suy giảm, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao. Những quốc gia tham dự vào cuộc chiến tiền tệ sẽ bị xáo trộn tài chính, gián đoạn thương mại, thậm chí tạo ra các xu hướng cực đoan về chính trị. Hoạt động giao thương quốc tế cũng bị xáo trộn và đình trệ. Có thể thấy hậu quả từ cuộc chiến là rất lớn.
1. Khủng hoảng tài chính từ chiến tranh tiền tệ
Chiến tranh tiền tệ thế giới là nguyên nhân của nhiều khủng hoảng tài chính lớn trong lịch sử. Trong đó, khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 được xem là một hệ lụy lớn của chiến tranh tiền tệ.
Chiến tranh tiền tệ gây ra khủng hoảng tài chính
Trước đó, vào những năm 1990, Hoa Kỳ đã chạy đua với Nhật Bản và châu Âu trong việc giảm lãi suất để tăng nhu cầu tiêu dùng và đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế. Điều này đã dẫn đến việc giá nhà tăng cao và tạo ra thị trường bất động sản nóng bỏng. Tuy nhiên, vào năm 2001, tấn công khủng bố 11/9 đã gây ra rất nhiều rủi ro và đổ bể thị trường chứng khoán. Để khắc phục tình trạng này, Chính phủ Hoa Kỳ đã giảm lãi suất xuống mức thấp kỷ lục để thúc đẩy kinh tế.
Điều này đã tạo ra một làn sóng mới của tiền tệ giá rẻ, được cho là đã góp phần đẩy cao giá nhà và tiêu dùng, gây ra một thị trường bất động sản bùng nổ. Tuy nhiên, vào năm 2007, giá nhà bắt đầu giảm và các khoản vay thế chấp bắt đầu bị mất giá trên thị trường. Ngân hàng Lehman Brothers, một trong những ngân hàng đầu tiên bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi cuộc khủng hoảng này, đã phá sản vào tháng 9 năm 2008.
Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 đã lan rộng đến khắp thế giới và gây ra một làn sóng vỡ nợ lớn trên toàn cầu. Các ngân hàng và các công ty tài chính lớn bị đóng cửa, hàng triệu người mất việc làm và hàng tỷ đô la bị mất trên thị trường chứng khoán. Tất cả những điều này đều là hậu quả của cuộc chiến tiền tệ mà các quốc gia lớn đã thực hiện để tăng lợi thế kinh tế của họ.
2. Chiến tranh tiền tệ gây thiệt hại cho cuộc sống người dân
Khi một nền kinh tế bị suy thoái, sẽ xảy ra nhiều vấn đề ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Một trong những vấn đề đó là tăng lên mức thất nghiệp. Khi doanh nghiệp phải giảm giá trị sản xuất để giảm chi phí và tăng tính cạnh tranh, họ thường sẽ cắt giảm nhân sự hoặc ngừng tuyển dụng, gây ra tình trạng thất nghiệp cho người lao động.
Chiến tranh tiền tệ cũng có thể dẫn đến tình trạng lạm phát và khó khăn trong việc tiêu thụ hàng hóa. Khi đồng tiền mất giá, giá cả của hàng hóa và dịch vụ sẽ tăng lên, gây ra sự khó khăn trong cuộc sống của người dân. Họ sẽ phải bỏ ra nhiều tiền hơn để mua các sản phẩm thiết yếu, như thực phẩm, năng lượng, và chăm sóc sức khỏe.
Người dân thất nghiệp nặng nề khi chiến tranh tiền tệ diễn ra
Chiến tranh tiền tệ còn ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán, gây ra sự thất vọng và giảm giá trị của các khoản đầu tư của người dân. Nhà đầu tư có thể mất tiền vì sự giảm giá trị của cổ phiếu hoặc nợ nần đầu tư bị đình trệ. Điều này có thể ảnh hưởng đến tài sản và tiền bạc của người dân, làm giảm khả năng tiết kiệm và đầu tư trong tương lai.
Về mặt chính trị, chiến tranh tiền tệ cũng có thể dẫn đến sự không ổn định trong các quan hệ quốc tế và gây ra những cuộc tranh cãi và khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế.
Tóm lại, chiến tranh tiền tệ có thể dẫn đến nhiều hệ lụy và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, bao gồm tình trạng thất nghiệp, lạm phát, giảm giá trị của đầu tư, và không ổn định chính trị. Việc giải quyết các vấn đề liên quan đến chiến tranh tiền tệ là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự ổn định kinh tế và cuộc sống.
Chiến thuật giảm giá tiền tệ của chính phủ chưa bao giờ được dân chúng ưa chuộng vì chúng làm giảm mức sống cũng như khả năng mua sắm đồ nhập khẩu của người dân. Việc giảm giá trị đồng nội tệ khiến cho các khoản lái quốc tế trả bằng ngoại tệ trở nên đắt đỏ hơn.
Mặc dù một đồng tiền mạnh là dấu hiệu uy tín, thế nhưng khi đất nước có tỷ lệ thất nghiệp cao hoặc muốn tăng cường xuất khẩu thì tỷ giá hối đoái thấp lại trở thành ưu điểm.
Khi tất cả các quốc gia cùng giảm giá tiền thì cuối cùng sẽ không còn quốc gia nào được lợi, nhưng doanh nghiệp và các nhà đầu tư lại phải gánh chịu hậu quả do thương mại quốc tế bị ảnh hưởng.
Các cuộc chiến tiền tệ từng diễn ra trong lịch sử
Từ đầu thế kỷ 20 tới nay, nền kinh tế thế giới đã trải qua hai cuộc chiến tiền tệ lớn, để lại những hậu quả tiêu cực đến thương mại toàn cầu.
1. Chiến tranh tiền tệ lần thứ 1
Thập niên 1920 - 1930 là thời điểm diễn ra cuộc đua phá giá tiền tệ đầu tiên giữa các cường quốc kinh tế, khởi đầu từ Đức. Năm 1921, ngân hàng trung ương Đức gây ra cuộc lạm phát đầu tiên nhằm tăng năng lực cạnh tranh, thế nhưng nó đã vượt tầm kiểm soát và phá hủy nền kinh tế.
Năm 1922, Reichsbank phải điên cuồng in thêm tiền để trả lương cho các nhân viên nhà nước. Hậu quả là 1 USD lúc đó không thể tiêu được trên nước Đức vì các cửa hiệu không có đủ năng lực để trả lại tiền thừa.
Trước tình hình đó, các quốc gia khác cũng bắt đầu ra đòn. Năm 1925, Pháp phá giá đồng Franc trước khi quay trở lại với chế độ bản vị vàng, nhờ đó chiếm được lợi thế xuất khẩu so với Anh và Mỹ. Thời điểm đó, một người Mỹ chỉ cần một ít USD có thể sống như một ông hoàng ở Pháp.
Năm 1931, sau nhiều năm suy thoái, Anh đã từ bỏ chế độ bản vị vàng và bắt đầu hạ giá đồng bảng để giành lại vị trí xuất khẩu.
Năm 1933, Mỹ bắt đầu tham gia cuộc chiến khi phá giá USD với vàng, giành lại lợi thế cạnh tranh giá xuất khẩu đã mất vào tay Anh và Pháp.
Chiến tranh tiền tệ lần thứ 1 tiếp tục cho đến khi chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc và đã tạo ra một trong những đợt suy thoái tồi tệ nhất lịch sử. Năm 1944, các cường quốc kinh tế gồm Anh, Pháp và Mỹ đã lập ra hệ thống Bretton Woods nhằm thỏa thuận ổn định tỷ giá tiền tệ giữa các nước. Dưới hệ thống Bretton Woods, đồng USD đã chuyển đổi thành vàng với giá niêm yết 35 USD/1 ounce.
Từng có nhiều cuộc chiến tiền tệ trong lịch sử
2. Cuộc chiến tiền tệ lần thứ 2
Sau một thời gian bình ổn nhờ Bretton Woods, chiến tranh tiền tệ lần thứ 2 nổ ra bắt đầu từ năm 1967, khởi nguồn từ Anh. Anh đã phá giá đồng bảng khi phát hành lượng tiền gấp 4 lần trữ lượng vàng của mình.
Đối mặt với lạm phát tăng cao, Pháp rút khỏi thỏa thuận Bretton Woods. Lúc này, giá vàng đã lên tới 45 USD/ounce khiến cho Mỹ chịu áp lực lớn vì đồng đô la mất giá.
Năm 1972, đồng bảng Anh một lần nữa bị phá giá, khiến Mỹ rơi vào tình trạng suy thoái.
Năm 1973, IMF chính thức khai tử hệ thống Bretton Woods.
Năm 1985, kinh tế Mỹ phục hồi khiến đồng USD tăng giá kỷ lục trở lại. Tuy nhiên, điều này lại khiến cho hàng hóa của Mỹ mất lợi thế cạnh tranh xuất khẩu. Do đó, Mỹ đã buộc các quốc gia G7 ký một hiệp ước đồng ý giảm giá đồng USD.
3. Các cuộc chiến tiền tệ nhỏ
Ngoài hai cuộc chiến lớn, thế giới cũng từng xuất hiện nhiều cuộc chiến tiền tệ quy mô nhỏ hơn.
Năm 2008, khi ngân hàng Lehman Brothers bị sụp đổ, Mỹ cũng phá giá đồng USD với các gói nới lỏng định lượng hay Nhật cũng từng phá giá đồng Yên để phục hồi kinh tế.
Cũng trong thời gian này, Trung quốc thả nổi đồng nhân dân tệ khiến cho giá trị NDT xuống thấp nhất trong vòng cả thập kỷ, đồng thời quốc gia tỷ dân ngừng mua sản phẩm nông nghiệp của Mỹ. Động thái này đã khiến chính quyền Tổng thống Trump liệt Trung Quốc vào danh sách các quốc gia thao túng tiền tệ và áp dụng các biện pháp trả đũa.
Qua thông tin TOPI chia sẻ, chắc hẳn các bạn đã hiểu rõ chiến tranh tiền tệ là gì và vì sao những cuộc chiến tiền tệ lại là nguyên nhân gây ra khủng hoảng kinh tế. Chiến tranh tiền tệ, suy cho cùng, người gánh chịu hậu quả lớn nhất chính là người dân và các doanh nghiệp.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết này! Để có thể trải nghiệm đầy đủ và tiện lợi những tính năng tuyệt vời mà TOPI mang đến, hãy tải ngay ứng dụng của chúng tôi. Với ứng dụng TOPI, bạn sẽ dễ dàng cập nhật thông tin tài chính ngân hàng mới nhất và khám phá nhiều nội dung về tài chính cá nhân khác. Đừng bỏ lỡ cơ hội, tải ứng dụng TOPI ngay hôm nay và bắt đầu hành trình trải nghiệm đầy thú vị!
