Trong cuộc sống hiện đại, ai cũng biết đọc – biết viết – biết tính toán. Nhưng có một “ngôn ngữ” khác quan trọng không kém, lại chưa được nhiều người để tâm đúng mức: ngôn ngữ của tiền bạc. Đó chính là dân trí tài chính – hay còn gọi là financial literacy.
Dân trí tài chính là gì?
Dân trí tài chính không chỉ là việc biết “có bao nhiêu tiền trong ví” hay “chi bao nhiêu trong tháng”. Nó là tập hợp những kỹ năng và kiến thức giúp một người đưa ra quyết định tài chính đúng đắn, bao gồm:
- Hiểu về cách quản lý thu nhập - chi tiêu - tiết kiệm - đầu tư.
- Biết phân biệt nhu cầu cần thiết và chi tiêu cảm xúc.
- Hiểu được rủi ro, từ nợ nần đến lạm phát, và biết cách phòng ngừa.
- Biết cách để tiền không chỉ “nằm yên”, mà còn sinh lời an toàn cho tương lai.
Nói ngắn gọn, người có dân trí tài chính cao không để tiền điều khiển mình, mà biết cách điều khiển tiền.
Thực trạng tại Việt Nam
Ở Việt Nam, khái niệm “dân trí tài chính” còn khá mới. Theo một khảo sát của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), mức hiểu biết tài chính trung bình của người Việt vẫn thấp hơn mặt bằng chung khu vực.
- Nhiều người vẫn nghĩ “gửi tiết kiệm là đủ” mà chưa quan tâm đến các hình thức đầu tư đa dạng hơn.
- Không ít bạn trẻ rơi vào tình trạng chi tiêu bốc đồng, mua sắm theo cảm xúc, dẫn đến không còn dư cho tích luỹ.
- Khi gặp biến cố, nhiều gia đình dễ rơi vào vòng xoáy vay nợ, vì trước đó không có quỹ dự phòng.
Những điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân, mà còn tác động đến cả nền kinh tế, khi thói quen quản lý tài chính chưa được nâng cao.
Tại sao dân trí tài chính lại quan trọng?
- Giúp bạn sống an tâm hơn – Khi biết rõ tiền mình ở đâu, làm gì, bạn sẽ không hoang mang trước những tình huống bất ngờ.
- Giúp gia tăng giá trị tài sản – Biết tích luỹ và đầu tư đúng cách sẽ giúp tiền sinh lời, thay vì mất giá vì lạm phát.
- Giúp bạn tự do lựa chọn – Người có kiến thức tài chính sẽ không bị ép buộc bởi nợ nần hay áp lực tiền bạc, từ đó tự tin hơn trong các quyết định quan trọng của cuộc đời.
Làm thế nào để nâng cao dân trí tài chính?
- Bắt đầu từ việc nhỏ: Ghi lại chi tiêu hằng ngày, dù chỉ là 20.000đ cho ly cà phê.
- Học cách phân bổ: Nguyên tắc 50/30/20 (50% cho nhu cầu cơ bản, 30% cho mong muốn, 20% cho tiết kiệm/đầu tư) là một khởi đầu tốt.
- Tận dụng công nghệ: Ứng dụng tài chính như TOPI giúp bạn tích luỹ từ chỉ 50.000đ, theo dõi minh bạch và linh hoạt nạp rút 24/7.
- Tìm hiểu dần về đầu tư: Từ tích luỹ, vàng, chứng chỉ quỹ đến cổ phiếu – từng bước một, để tiền bắt đầu “làm việc” cho bạn.
Kết Luận
Dân trí tài chính không phải kiến thức xa vời, mà là kỹ năng sống cần thiết trong một thế giới đầy biến động. Khi bạn hiểu và kiểm soát được tiền của mình, bạn sẽ thấy tự do hơn, tự tin hơn, và sẵn sàng cho những cột mốc lớn của cuộc đời.
👉 Và tin vui là: bắt đầu nâng cao dân trí tài chính chưa bao giờ dễ dàng như hôm nay. Chỉ cần một chiếc điện thoại, bạn đã có thể bắt đầu hành trình tích luỹ và đầu tư cùng TOPI – an toàn, minh bạch và dễ dàng từng bước.
