Dù vàng là một loại hàng hóa đặc biệt, có vai trò như tiền tệ để dự trữ và trao đổi hàng hóa, nhưng, cũng như mọi loại tài sản và hàng hóa khác, nó cũng chịu tác động từ quy luật cung-cầu, lạm phát hay tình hình chính trị xã hội. Vậy cụ thể đâu là những yếu tố ảnh hưởng tới giá vàng?
1. Tác động của đồng USD tới giá vàng
Giá đồng USD với giá vàng có mối quan hệ nghịch đảo nhau: đồng Đô la Mỹ càng mất giá thì vàng càng tăng giá. Khi đồng Đô tăng liên tục thì việc nắm giữ vàng trở nên đắt đỏ hơn, người ta sẽ mua ít đi, khi nhu cầu giảm thì giá vàng sẽ giảm xuống.
Giá USD có ảnh hưởng rất lớn đối với sự biến động của giá vàng
Vàng được coi là một trong những công cụ phòng ngừa lạm phát và sự mất giá của đồng tiền nói chung và đồng Đô nói riêng. Khi có giá trị đồng USD có dấu hiệu biến động xấu thì các nhà đầu tư có xu hướng mua vàng để “trú ẩn”, chính lượng cầu tăng khiến cung ít đi, để cân bằng thì trường thì vàng buộc phải tăng giá.
Tuy nhiên không phải lúc nào vàng và USD cũng tỷ lệ nghịch với nhau. Trước đó đã ghi nhận trường hợp cả vàng và đồng Đô đều tăng do ảnh hưởng đến từ nguồn cung - cầu.
Ở thời điểm hiện tại, có rất nhiều dấu hiệu cho thấy việc thắt chặt tiền tệ còn tiếp diễn, lãi suất tiền gửi tiếp tục neo cao trong trung hạn, chính vì vậy, lúc này gửi tiền ở ngân hàng tốt hơn là mua vàng.
Xem thêm: Mối quan hệ giữa giá vàng và giá USD
2. Tình trạng lạm phát toàn cầu
Giá vàng sẽ tăng vọt khi nền kinh tế cận kề tình trạng lạm phát. Người dân hoặc các nhà đầu tư có xu hướng rót tiền vào vàng để bảo toàn tài sản của mình, cầu tăng thì giá sẽ tăng. Suy ra, lạm phát tỷ lệ thuận với giá vàng, chúng tác động qua lại lẫn nhau.
Từ xưa đến nay, vàng luôn là một hầm trú ẩn an toàn trước những đợt lạm phát và suy thoái kinh tế, khi giá Đô la Mỹ mất giá so với các đồng tiền khác thì việc mua và nắm giữ vàng trở nên đắt đỏ.
Tuy vậy, trái với những biến động thông thường, hiện tại giá vàng vẫn “bình chân như vại” thậm chí là giảm xuống. Đáng lý giá vàng phải hưởng lợi từ việc lạm phát tăng cao tại Mỹ. Giá xăng dầu, hàng hóa công nghiệp và nông nghiệp cũng giảm. Một số NHTW đang tăng lãi suất nhằm ngăn chặn lạm phát, FED cũng quyết liệt thực hiện việc này với hi vọng có thể dập tắt được đợt lạm phát lớn nhất trong 40 năm qua.
Lạm phát toàn cầu gây ảnh hưởng tới toàn bộ nên kinh tế, bao gồm giá vàng
3. Nhu cầu đầu cơ các sản phẩm vàng
Đầu cơ vàng nhằm mục đích hưởng lợi nhuận chênh lệch từ việc mua vàng ở giá thấp và bán ra khi giá cao. Khi xem xét thấy vàng đang có dấu hiệu tăng giá liên tục thì chắc chắn những nhà đầu cơ sẽ không bỏ qua cơ hội mua nhiều vàng vào để tích trữ. Chờ đến khi vàng đạt đỉnh thì bán ra. Như vậy, càng nhiều người mua (cầu tăng) thì giá vàng càng tăng cao.
Ấn Độ và các nước khu vực Trung Đông đầu cơ vàng rất nhiều. Một phần do văn hóa của họ gắn liền với vàng, có rất nhiều lễ hội sử dụng vàng.
Cần lưu ý, biến động giá vàng rất bất thường, không bất di bất dịch theo một quy tắc nào, cũng có nguy cơ đảo chiều giá. Vì vậy, nếu đã xác định đầu cơ vàng phải hết sức thận trọng, không nên mua dưới dạng lướt sóng, nên tích lũy ít nhất từ 3 - 6 tháng. Hoặc tối thiểu cũng cần phân tán nguồn tiền vào nhiều kênh đầu tư khác nhằm hạn chế nhất rủi ro có thể xảy ra.
Hiện nay vàng đang là sản phẩm đầu cơ đang được rất nhiều người quan tâm
4. Quỹ ETF vàng
Các quỹ ETF liên quan tới vàng như iShare Gold Trust (IAU), quỹ SPDR Gold Shares (GLD) cũng tác động không nhỏ đến giá vàng. Những quỹ hoán đổi danh mục này cho phép nhà đầu tư mua vàng bằng các chứng chỉ. Số lượng vàng mà những quỹ này nắm giữ là vô cùng lớn.
Lực mua của các quỹ ETF là một tác động quan trọng trong việc đưa giá vàng tăng. Ngược lại khi các quỹ vàng bán ra thì giá vàng cũng giảm nhiệt hơn.
5. Ảnh hưởng của các yếu tố cung - cầu vàng
Yếu tố cung vàng
Hằng năm, Việt Nam nhập khẩu vàng từ những nguồn cung trên thế giới. Khi giá vàng trong nước thấp hơn giá vàng thế giới thì các công ty có sẵn nguồn vàng sẽ xuất khẩu vàng đi nhằm thu lợi nhuận và ngược lại. Khi giá vàng trong nước cao hơn giá quốc tế thì họ lại nhập khẩu vàng về bán nội địa.
Tuy nhiên, nguồn cung này sẽ phụ thuộc vào hạn ngạch do Ngân hàng Nhà nước cho phép đáp ứng chậm so với nhu cầu. Chính điều này đã đẩy giá vàng lên cao hơn, tạo thuận lợi cho đầu cơ và buôn lậu vàng. Từ đó tình hình giao dịch vàng trong nước sẽ càng khó kiểm soát.
Yếu tố cầu vàng
Theo báo cáo của Hội đồng vàng Thế giới năm 2021, Việt Nam là nước đứng thứ hai trên thị trường tiêu thụ vàng. Lượng tiêu thụ vàng miếng cũng lớn nhất trong khu vực và có xu hướng tích trữ trong lâu dài. Cả năm 2021, nhu cầu về vàng của Việt Nam đạt 31 tấn. Trong năm 2022, nhu cầu vàng của người tiêu dùng nước ta tăng 12.6 tấn trong quý II năm 2021 lên 14 tấn trong quý II năm 2022.
Nhu cầu về vàng có nhu cầu về trang sức, nhu cầu tích lũy, nhu cầu làm nguyên liệu để sản xuất và nhu cầu dùng để đầu tư.
Nhu cầu vàng càng lớn thì giá vàng sẽ càng tăng và ngược lại để có thể bình ổn được thị trường.
Yếu tố cung - cầu của thị trường ảnh hưởng nhiều tới sự lên xuống của giá vàng
6. Ảnh hưởng của giá dầu
Vì giá dầu được tính bằng USD nên bất cứ biến động nào trong giá dầu cũng sẽ ảnh hưởng đến tỷ giá Đô la Mỹ, kéo theo sự tăng giảm của giá vàng.
Nghĩa là giá vàng không bị ảnh hưởng trực tiếp từ giá dầu nó ảnh hưởng bởi những tác động liên quan đến giá dầu, có thể là tỷ giá Đô, biến cố chính trị - xã hội…
Khi giá dầu tăng sẽ dẫn đến hệ quả đồng USD giảm giá, từ đó người ta có xu hướng nhập vàng về để tích trữ, chính vì cầu tăng đột ngột nên kéo theo sự tăng giá của vàng.
7. Các chính sách của Ngân hàng Trung Ương
Chính sách về tiền tệ: Tỷ giá USD/VND góp phần làm giá vàng trong nước và thế giới quy đổi có sự chênh lệch với nhau.
Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước có quy định về việc nhập khẩu vàng nhằm kiểm soát ngoại hối có liên quan đến việc điều chỉnh tỷ giá USD/VND. Tuy nhiên, trường hợp năm 2012, giá vàng trong nước tăng cao, chênh lệch lớn so với giá vàng thế giới, cần nguồn cung nhanh chóng để giá có thể giảm xuống, bình ổn thị trường. Chính việc cấp hạn ngạch nhập khẩu của NHTW gây chậm trễ trong việc bổ sung nguồn cung, gây rối loạn thị trường vàng.
Hơn nữa, ở nước ta vẫn cấm kinh doanh vàng trên tài khoản, đóng cửa sàn giao dịch vàng, chỉ có giao dịch vàng hiện vật. Việc này khiến các nhà đầu tư bị mất đi một mô hình đầu tư tiềm năng, và cũng tạo cơ hội cho những tên làm vàng giả, ảnh hưởng xấu đến giá vàng cũng như việc quản lý thị trường vàng.
Các chính sách của nhà nước và ngân hàng ảnh hưởng tới biến động giá vàng
8. Tác động từ kinh tế - chính trị
Lịch sử đã cho thấy, trong thời kỳ kinh tế - chính trị bất ổn, vàng vẫn giữ nguyên được giá trị của nó trong khi các tài sản khác đều giảm giá. Bởi thế nên nó luôn là mặt hàng ưu tiên hàng đầu người ta lựa chọn trong các giai đoạn đầy khó khăn.
Chẳng hạn, trong năm 2020, giá vàng tăng lên 13% do lo ngại tác động của dịch bệnh Covid 19 cũng như việc nền kinh tế bị phong tỏa. Các nhà đầu tư ồ ạt rút tiền khỏi các mô hình đầu tư khác để mua vàng nhằm tích trữ cho những bất ổn gia tăng trên thị trường. Cũng trong đợt đầu năm 2022, khủng hoảng địa chính trị của Nga và Ukraine đã khiến vàng trở nên quý giá và tăng chóng mặt. Nhu cầu vàng trong quý I tăng lên 34% so với cùng kỳ năm trước.
Chính tỷ phú Warren Buffett cũng cho rằng, khi thị trường đang lo sợ thì vàng là kênh đầu tư dài hạn tốt nhất.
Xem ngay: Phương pháp đầu tư của Warren Buffett - Bí quyết đầu tư chứng khoán thành công
Tóm lại, vàng có tính thanh khoản rất cao lại an toàn nên người dân luôn ưu tiên lựa chọn vàng khi có những biến động về chính trị xã hội hay lạm phát xảy ra. Nếu quyết định đầu tư vàng thì nhà đầu tư cần phải nắm được những yếu tố ảnh hưởng đến nó để có thể hiểu tình hình dự đoán giá và tạo cơ hội kiếm lợi nhuận về.
