Một trong những yếu tố cơ bản nhất khi tạo lập ngân sách cá nhân là phân biệt giữa nhu cầu và mong muốn. Hầu hết các hướng dẫn về ngân sách và tài chính cá nhân đều khuyên bạn nên phân loại chi tiêu thành hai loại này. Vậy nên, bạn cần hiểu rõ sự khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn.
Khi bạn biết cách phân biệt giữa nhu cầu và mong muốn, bạn sẽ có thể tạo ra một ngân sách cá nhân hiệu quả hơn. Vì vậy, hãy TOPI cùng đi sâu vào chi tiết và xem xét cách bạn nên tính toán để thấy sự khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn trong kế hoạch tài chính của mình.
Hiểu về nhu cầu và mong muốn
Nên xác định nhu cầu và mong muốn khi lập ngân sách cá nhân
Nhu cầu là gì?
Nhu cầu là những thứ cơ bản và cần thiết cho cuộc sống, mà nếu không có chúng, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì cuộc sống hàng ngày. Một nơi an toàn để ở, điện, wifi, thức ăn, tất cả đều là nhu cầu thiết yếu. Khi bạn chi tiêu cho nhu cầu, bạn đang chi tiêu cho những thứ thiết yếu trong cuộc sống.
Mong muốn là gì?
Mong muốn là những thứ bạn mong muốn có nhưng không cần thiết cho sự sống còn của bạn. Chúng là những thứ làm cuộc sống của bạn thoải mái hơn hoặc thú vị hơn, nhưng không phải là yếu tố thiết yếu. Mong muốn có thể được phân loại là tất cả những thứ làm cho cuộc sống của bạn "tốt hơn khi có nó". Điều này có thể là một chiếc xe mới, một chuyến đi hoặc đi xem bộ phim mới ra rạp.
Khi bạn chi tiêu cho mong muốn, tức là bạn đang dùng tiền cho những thứ không cần thiết cho cuộc sống hàng ngày, nhưng làm cuộc sống của bạn trở nên thoải mái, thú vị hoặc thoả mãn hơn. Đây là những khoản chi tiêu có thể mang lại niềm vui và nâng cao chất lượng cuộc sống, nhưng chúng không phải là yếu tố bắt buộc và có thể bị cắt giảm hoặc trì hoãn nếu cần tiết kiệm hoặc ưu tiên cho những nhu cầu thiết yếu.
Khi lập ngân sách, việc phân biệt rõ ràng giữa nhu cầu và mong muốn sẽ giúp bạn quản lý tài chính hiệu quả hơn, ưu tiên cho những gì thực sự quan trọng.
Xác định nhu cầu của bạn
Nhu cầu như bạn có thể đã biết là những thứ mà trong quá trình sinh sống hoàn toàn không thể thiếu. Nhu cầu thường là cố định và không thể bỏ qua. Chúng là những yếu tố bắt buộc để đảm bảo cuộc sống ổn định và an toàn.. Những nhu cầu phổ biến nhất là thức ăn, nước, quần áo và nơi ở. Nếu không có những nhu cầu cơ bản này, cuộc sống của bạn có thể cực kỳ khó khăn hoặc cực khổ.
Bạn nên phân loại những khoản chi phí nào theo nhu cầu của mình?
Chi phí được sử dụng cho những nhu cầu này thường được ưu tiên trong bất kỳ ngân sách cá nhân nào. Chi phí mà bạn phải chi trả để chăm sóc các nhu cầu và nhu cầu cơ bản của mình được nhóm vào danh mục này. Hãy xem một số ví dụ phổ biến về nhu cầu bên dưới.
Thực phẩm
Bao gồm chi phí mua sắm tạp hóa, đồ dùng và các thực phẩm cần thiết khác.
Nơi ở
Bao gồm cả tiền thuê nhà hoặc tiền trả góp vay mua nhà.
Quần áo
Trong danh mục này, chúng tôi có nhu cầu về quần áo dùng hằng ngày, chi phí mua giày dép thiết yếu và quần áo đi làm của bạn.
Tiện ích
Tiện ích bao gồm hóa đơn nước, điện và các tiện ích khác.
Nợ nần
Bất kỳ khoản trả góp vay, thanh toán thế chấp hoặc các khoản nợ thẻ tín dụng khác đều thuộc danh mục nhu cầu này.
Xác định mong muốn của bạn
Mong muốn là những khoản chi tiêu mà bạn có thể lựa chọn thực hiện hoặc không. Chúng bao gồm các hoạt động giải trí, mua sắm đồ dùng không thiết yếu và những thứ mang lại sự tiện lợi cho cuộc sống.
Bạn nên phân loại những khoản chi tiêu nào là mong muốn của mình?
Câu trả lời dễ nhất cho điều này là bất kỳ khoản chi phí nào không được phân loại là nhu cầu đều được nhóm lại thành mong muốn. Nhưng để làm rõ hơn khái niệm mong muốn so với nhu cầu, chúng ta sẽ phải xét một số ví dụ phổ biến về mong muốn.
Đồ ăn
Trong khi thực phẩm cơ bản là nhu cầu thiết yếu, một số chi phí thực phẩm, như chi phí ăn uống tại các nhà hàng cao cấp hoặc đồ ăn mang về hàng ngày có thể là chi phí tùy ý thay vì thiết yếu.
Giải trí
Hạng mục này bao gồm các chi phí như vé xem phim, vé xem đá bóng, chi phí tham quan công viên giải trí hoặc bất kỳ loại hình giải trí nào khác.
Mua sắm
Bất kỳ giao dịch mua sắm nào bạn thực hiện, như điện thoại thông minh, đồ dùng tiện ích, bộ đồ đắt tiền hoặc các sản phẩm xa xỉ cũng được phân loại là nhu cầu.
Chi phí du lịch, nghỉ dưỡng
Du lịch có thể thú vị, nhưng sự thật là, nó không phải là một khoản chi phí cần thiết . Chi phí vé đi lại, chỗ ở và các hoạt động khác mà bạn thực hiện trong kỳ nghỉ cũng được phân loại là nhu cầu.
Đăng ký thành viên
Bất kỳ đăng ký tài khoản trả tiền như: truyền hình cáp, tài khoản VIP, thẻ thành viên phòng tậpvà những thứ tương tự cũng chỉ là mong muốn chứ không phải nhu cầu.
Tách bạch nhu cầu và mong muốn khi lập ngân sách
Sau khi đã hiểu rõ sự khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn, bạn sẵn sàng xây dựng một ngân sách chi tiết. Việc phân chia ngân sách theo hai loại chi phí này sẽ giúp bạn kiểm soát tài chính cá nhân hiệu quả hơn. Dưới đây là các bước thực hiện:
1. Ghi chép chi tiêu chi tiết
- Theo dõi mọi khoản chi: Trong vòng ít nhất một tháng, hãy ghi lại tất cả các khoản chi tiêu của bạn, dù là lớn hay nhỏ. Bạn có thể sử dụng sổ tay, ứng dụng trên điện thoại hoặc các phần mềm quản lý tài chính.
- Phân loại chi tiết: Đối với mỗi khoản chi, hãy ghi rõ mục đích chi tiêu (ví dụ: ăn uống, đi lại, giải trí) và số tiền chi ra.
2. Phân loại nhu cầu và mong muốn
- Đặt câu hỏi: Khi phân loại, hãy tự hỏi bản thân: “Liệu tôi có thể sống thiếu khoản chi này không?” Nếu câu trả lời là không, đó là nhu cầu. Ngược lại, đó là mong muốn.
- Ví dụ: Tiền thuê nhà, tiền điện, nước là nhu cầu; đi ăn nhà hàng, mua sắm quần áo mới là mong muốn.
3. Kiểm tra lại nhu cầu
- Đánh giá lại: Sau khi phân loại, hãy xem xét kỹ lại danh sách nhu cầu của mình. Có thể bạn sẽ phát hiện ra một số khoản chi mà bạn nghĩ là cần thiết nhưng thực tế có thể cắt giảm hoặc thay thế bằng một lựa chọn tiết kiệm hơn.
- Đặt mục tiêu: Hãy đặt mục tiêu giảm chi tiêu cho nhu cầu trong một số lĩnh vực nhất định. Ví dụ, bạn có thể tìm kiếm các nhà cung cấp dịch vụ rẻ hơn hoặc tự nấu ăn tại nhà thay vì ăn ngoài.
4. Điều chỉnh mong muốn
- Ưu tiên hóa: Xếp hạng các mong muốn theo mức độ quan trọng và khả năng tài chính của bạn.
- Cắt giảm: Loại bỏ hoặc giảm thiểu những mong muốn không thực sự cần thiết.
- Tìm kiếm lựa chọn thay thế: Đối với những mong muốn mà bạn không muốn từ bỏ hoàn toàn, hãy tìm kiếm các lựa chọn thay thế tiết kiệm hơn.
5. Theo dõi và điều chỉnh
- Kiểm tra thường xuyên: Thường xuyên so sánh chi tiêu thực tế với ngân sách đã lên.
- Điều chỉnh linh hoạt: Nếu cần thiết, hãy điều chỉnh ngân sách để phù hợp với tình hình tài chính và mục tiêu của bạn.
Lưu ý:
- Tính linh hoạt: Ngân sách không phải là một khuôn mẫu cứng nhắc. Bạn có thể điều chỉnh nó để phù hợp với hoàn cảnh và mục tiêu của mình.
- Tập trung vào mục tiêu dài hạn: Việc lập ngân sách không chỉ giúp bạn kiểm soát chi tiêu hiện tại mà còn giúp bạn đạt được các mục tiêu tài chính lâu dài như mua nhà, du lịch hoặc nghỉ hưu.
Bằng cách làm theo những bước này, bạn sẽ có một cái nhìn rõ ràng hơn về tình hình tài chính của mình và có thể đưa ra những quyết định chi tiêu thông minh hơn.
Việc phân biệt rõ nhu cầu và mong muốn sẽ giúp bạn quản lý tài chính hiệu quả hơn. Mặc dù cắt giảm chi tiêu cho mong muốn là điều cần thiết, nhưng bạn không cần phải từ bỏ hoàn toàn những niềm vui nhỏ trong cuộc sống. Hãy nhớ rằng, việc cân bằng giữa việc đáp ứng nhu cầu và thỏa mãn mong muốn sẽ giúp bạn có một cuộc sống hạnh phúc và bền vững về tài chính.
