Bắt đầu từ năm 2016, chứng quyền có đảm bảo đã được chính phủ Việt Nam đưa vào danh mục đầu tư trong chứng khoán. Chứng quyền có đảm bảo đem về cho nhà đầu tư tỷ suất sinh lợi cao nhưng kèm theo là rất nhiều rủi ro. Chứng quyền đem lại lợi nhuận khá lớn cho nhà đầu tư, nhưng không phải ai cũng biết cách chơi mà cần có sự am hiểu nhất định khi tham gia.
Dưới đây là một số thông tin hữu ích về chứng quyền mà có lẽ nhà đầu tư nên biết.
I. Chứng quyền có đảm bảo (CW) là gì?
Chứng quyền có đảm bảo, bảo chứng phiếu (tiếng Anh: Covered Warrant) là một trong các sản phẩm của chứng khoán phái sinh, được phát hành song song với việc phát hành trái phiếu/cổ phiếu ưu đãi, cho phép người nắm giữ chứng khoán được quyền mua/bán một số lượng cổ phiếu thường theo một mức giá xác định trước trong một thời hạn nhất định.
Tài sản cơ sở của chứng quyền có đảm bảo chính là chứng khoán cơ sở. Các công ty chứng khoán đóng vai trò là người phát hành, chứng quyền được niêm yết trên sàn chứng khoán với mã giao dịch riêng.
Tìm hiểu về chứng quyền có đảm bảo
II. Đặc điểm của chứng quyền có đảm bảo
- Được phát hành từ các công ty phát hành chứng khoán gốc;
- Được niêm yết với mã giao dịch riêng trên sàn giao dịch chứng khoán, hoạt động như một mã chứng khoán cơ sở thông thường;
- Được liên kết với một mã chứng khoán cơ sở để dựa trên đó tính lời/lỗ;
- Thời hạn hiệu lực tối thiểu 03 tháng, tối đa là 24 tháng;
- Giá mua cổ phiếu ghi trên chứng quyền có đảm bảo luôn cao hơn giá thị trường của cổ phiếu tại thời điểm phát hành. Giá này thường cố định nhưng cũng có thể tăng lên theo một định kỳ nào đó;
- Người nắm giữ chứng quyền không có những quyền của một cổ đông thường, nhưng được quyền mua cổ phiếu thường hoặc có thể giao dịch trên thị trường chứng khoán.
Đặc điểm cơ bản mà chứng quyền đảm bảo có
III. Phân loại chứng quyền có đảm bảo
Trên thị trường hiện này có hai loại chứng quyền là chứng quyền mua và chứng quyền bán.
Chứng quyền mua là chứng quyền mà người nắm giữ chứng quyền được quyền mua một số lượng cổ phiếu phổ thông theo một mức giá xác định trước trong một thời hạn nhất định.
Chứng quyền bán là chứng quyền mà người nắm giữ chứng quyền được quyền bán một số lượng cổ phiếu phổ thông theo một mức giá xác định trước trong một thời hạn nhất định.
Các loại chứng quyền có đảm bảo hiện nay
IV. Có nên mua chứng quyền không?
Lợi ích:
Vốn đầu tư khá thấp: giá của chứng quyền thấp hơn rất nhiều so với giá cổ phiếu tương ứng của nó, theo đó chi phí giao dịch cũng thấp, nhà đầu tư hoàn toàn có thể mua chứng quyền mặc dù không có nguồn vốn dự trữ nhiều.
Lợi nhuận không hạn chế, khoản lỗ tối đa cố định: Trong trường hợp thị trường diễn biến không như nhà đầu tư đã dự đoán thì có thể bán lại chứng quyền đề bù đắp chi phí ban đầu hoặc nắm giữ đến khi đáo hạn và chịu khoản lỗ tối đa là chi phí mua ban đầu. Ngược lại, khi nắm giữ chứng quyền của các công ty có kết quả kinh doanh tốt và hứa hẹn sẽ tăng trưởng, ở thời điểm thực hiện quyền chọn, nhà đầu tư có cơ hội mua cổ phiếu của công ty đó với mức giá thấp hơn và bán lại với thị giá cao hơn.
Lợi ích từ tác động đòn bẩy: Chứng quyền có tác động đòn bẩy, nghĩa là chỉ một thay đổi nhỏ về giá của tài sản cơ sở cũng có thể dẫn tới sự thay đổi lớn về giá của chứng quyền. Với chi phí ban đầu mua chứng quyền nhỏ hơn rất nhiều so với đầu tư vào tài sản cơ sở, nhà đầu tư có thể sở hữu chứng quyền mà vẫn có thể thu được lợi nhuận như kỳ vọng.
Những lợi ích mà chứng quyền đảm bảo mang lại cho nhà đầu tư
Giao dịch và thanh toán chứng quyền vô cùng dễ dàng: Tuy chứng quyền là sản phẩm của chứng khoán phái sinh nhưng được giao dịch mua/bán như một loại cổ phiếu thường trên sàn giao dịch. Nhà đầu tư chỉ cần có tài khoản giao dịch cổ phiếu là có thể mua/bán được chứng quyền. Hơn nữa, các quy định về thời gian, phương thức giao dịch thanh toán… đều tương tự như cổ phiếu.
Là công cụ phòng ngừa rủi ro đầu tư chứng khoán: Nếu biến động bất lợi của thị trường có khả năng ảnh hưởng xấu tới đến danh mục đầu tư của nhà đầu tư thì chứng quyền là một công cụ phòng ngừa rủi ro khá hữu ích với mức lỗ được xác định trước chính là khoản phí mua chứng quyền.
Thêm cơ hội tiếp cận cổ phiếu cho nhà đầu tư nước ngoài: Với chứng quyền, nhà đầu tư nước ngoài vẫn có thể kiếm được lợi nhuận từ việc đầu tư vào công ty đang có kỳ vọng tăng trưởng mà không bắt buộc phải nắm giữ cổ phiếu hay trở thành cổ đông của công ty đó, nhờ thế nhà đầu tư nước ngoài sẽ không bị giới hạn về số lượng cổ phiếu mua vào như khi đầu tư vào cổ phiếu cơ sở.
V. Cách tính giá chứng quyền có đảm bảo
Công thức tính giá chứng quyền có đảm bảo nhanh chóng, chính xác
Giá của chứng quyền có đảm bảo được tính bằng công thức:
Giá chứng quyền = Giá trị nội tại + Giá trị thời gian
Trong đó,
Giá trị nội tại chính là khoản chênh lệch giữa giá thực hiện và giá chứng khoán cơ sở. Ở vị thế chứng quyền mua, giá trị nội tại nhỏ sẽ mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư. Ở vị thế chứng quyền bán, giá trị nội tại lớn sẽ mang về lợi nhuận cho nhà đầu tư.
Giá trị thời gian là khoản chênh lệch giữa giá của chứng quyền đảm bảo trên thị trường với giá trị nội tại. Càng gần ngày đáo hạn thì giá chứng quyền càng giảm, cho đến khi bằng 0 là hết hạn.
Nhà đầu tư có thể xác định lợi nhuận (lãi/lỗ) chứng quyền có đảm bảo như sau:
Chứng quyền có lãi: Giá lúc đáo hạn lớn hơn giá thực hiện cộng phí mua chứng quyền;
Chứng quyền hòa vốn: Giá lúc đáo hạn đúng bằng giá thực hiện cộng phí mua chứng quyền;
Chứng quyền lỗ: Giá đáo hạn bằng hoặc nhỏ hơn giá thực hiện hoặc giá đáo hạn nhỏ hơn giá thực hiện cộng phí mua chứng quyền ban đầu.
VI. Phân biệt chứng quyền có đảm bảo và hợp đồng quyền chọn
| Nội dung | Chứng quyền có đảm bảo (CW) | Hợp đồng quyền chọn (Option) |
| Thị trường giao dịch | Thị trường chứng khoán cơ sở | Thị trường chứng khoán phái sinh |
| Tổ chức phát hành | Công ty chứng khoán, tổ chức tài chính | Sở Giao dịch Chứng khoán |
| Chứng khoán cơ sở | Cổ phiếu, các chỉ số, quỹ ETF… | Cổ phiếu, các chỉ số, hàng hoá cơ bản… |
| Điều khoản | Do tổ chức phát hành quy định, mỗi sản phẩm sẽ có điều khoản khác nhau | Do Sở Giao dịch Chứng khoán ban hành và chuẩn hoá điều khoản |
| Số lượng phát hành | Quy định theo từng thời gian cụ thể | Phụ thuộc vào điều kiện cung-cầu |
| Bán khổng | Nếu không nắm giữ thì không thể bán | Có thể bán khống mà không cần phải nắm giữ |
| Yêu cầu ký quỹ | Không có ký quỹ, nhà đầu tư trả đủ 100% giá trị thanh toán | Được phép ký quỹ |
| Chuyển giao tài sản | Xảy ra giữa nhà đầu tư và công ty chứng khoán | Xảy ra giữa bên bán và bên mua |
VII. Các yếu tố ảnh hưởng tới giá chứng quyền có đảm bảo
Giá của chứng quyền được quyết định bởi:
1. Biến động của giá chứng khoán cơ sở trên thị trường
Biến động của giá chứng khoán cơ sở ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị của chứng quyền có đảm bảo. Theo đó, hai đại lượng giá này tỷ lệ thuận với nhau, nghĩa là giá chứng khoán cơ sở tăng cao thì giá chứng khoán cũng tăng theo. Nếu chứng khoán cơ sở vi phạm quy định của Sở Giao dịch Chứng khoán Nhà nước, bị buộc hủy niêm yết, lúc này, giá chứng khoán cơ sở sẽ lao dốc, người nắm giữ chứng quyền có thế bán chứng quyền đi để thu hồi tiền về.
Những biến động thị trường ảnh hưởng lớn tới chứng quyền có đảm bảo
2. Giá trị nội tại của chứng quyền
Tức là tổng mức chênh lệch giữa giá theo chứng quyền và dự báo giá trị trường của cổ phiếu vào thời điểm được phép mua hoặc chuyển đổi. Đây là một thành phần trong công thức tính giá chứng quyền. Việc xác định giá chứng quyền hỗ trợ bạn đưa ra lựa chọn đầu tư hợp lý, cắt lỗ khi cần thiết khi thị trường biến động bất lợi và cân nhắc nên nắm giữ cho đến khi đáo hạn hay chờ đến lúc giá tăng thì bán.
3. Độ dài thời hạn hiệu lực của chứng quyền
Thời gian đáo hạn ảnh hưởng rất nhiều đến giá trị của chứng quyền. Thời gian hiệu lực còn lại càng dài thì giá chứng quyền càng cao và ngược lại, càng đến gần ngày đáo hạn thì giá chứng quyền càng giảm sâu cho đến khi bằng 0. Cho nên, nhiều nhà đầu tư có xu hướng bán chứng quyền khi ngày đáo hạn cận kề, đặc biệt trong trường hợp chúng không mang lại lợi nhuận như đã tính toán trước đó.
4. Lãi suất
Khi lãi suất thị trường giảm, có nhiều cơ hội đầu tư tốt hơn là nắm giữ mua chứng quyền, khiến sức hút đối với chứng quyền giảm, nhiều nhà đầu tư muốn bán lại chứng quyền để sử dụng tiền cho mục đích đầu tư khác. Chính việc này đã khiến giá chứng quyền giảm xuống. Ngược lại, khi lãi suất tăng, giá trị chứng khoán tăng như vậy giá chứng quyền cũng cao hơn, đem về lãi suất cao hơn cho nhà đầu tư.
Hơn hết, nhà đầu tư nên nắm vững toàn bộ kiến thức về chứng quyền có đảm bảo, về rủi ro về giá về thời gian đáo hạn… đồng thời phải theo dõi biến động thị trường chứng khoán cơ sở liên tục để có cái nhìn thấu triệt nhất trên thị trường này. TOPI - Đồng hành cùng bạn trên mọi chặng đường đầu tư và tích luỹ.
