Thuật ngữ thị trường tiền tệ được sử dụng nhiều trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng dùng để chỉ một loại thị trường quan trọng, là nơi giao dịch của nhiều nhà đầu tư. Cùng TOPI tìm hiểu về khái niệm và vai trò của thị trường tiền tệ.
1. Thị trường tiền tệ là gì?
Thị trường tiền tệ (Money Market) là nơi diễn ra các giao dịch vốn ngắn hạn (dưới 1 năm) giữa bên cung và cầu vốn như:
Vay vốn ngân hàng, mua bán chứng khoán, chứng chỉ tiền gửi… Vốn ngắn hạn bao gồm nhiều loại giấy tờ có kỳ hạn, tính rủi ro thấp và thanh khoản cao.
Thị trường tiền tệ cấu trúc với 5 thị trường nhỏ:
- Thị trường tiền gửi
- Thị trường tín dụng
- trường liên ngân hàng
- Thị trường mở
- Thị trường trái phiếu kho bạc
Khái niệm thị trường tiền tệ xuất hiện nhiều trong lĩnh vực tài chính ngân hàng
Dựa theo cách tổ chức có thể phân loại thành:
- Thị trường tiền tệ sơ cấp: Là nơi phát hành các loại trái phiếu, là nơi huy động vốn cho người phát hành trái phiếu.
- Thị trường tiền tệ thứ cấp: Là nơi mua bán các loại trái phiếu đã được phát hành ở thị trường sơ cấp.
Dựa theo công cụ hoạt động phân thị trường tiền tệ thành 2 loại:
- Thị trường vay nợ ngắn hạn: Giao dịch giữa các tổ chức tín dụng dưới sự giám sát của ngân hàng Trung Ương.
- Thị trường trái phiếu ngắn hạn cùng các giấy tờ có giá trị khác như tín phiếu, kỳ phiếu, khế ước…
Thị trường tiền tệ và thị trường vốn là 2 bộ phận cấu thành nên thị trường tài chính, cùng thực hiện chức năng cấp vốn cho nền kinh tế. Thị trường tiền tệ ở Việt nam được thành lập vào khoảng những năm 1990, đến nay đã phát triển từ giao dịch cho vay giữa các ngân hàng trở thành kênh truyền dẫn chính sách tiền tệ hữu hiệu của ngân hàng Nhà nước, là nơi điều tiết vốn ngắn hạn giữa các tổ chức tín dụng.
Xem thêm: Thị trường hàng hóa là gì? Vai trò của thị trường hàng hóa
2. Đặc điểm của thị trường tiền tệ
Đây là thị trường phi tập trung, không quy định cụ thể nào và không chịu sự giám sát của bất kỳ cơ quan tổ chức nào.
Thị trường tiền tệ chủ yếu hoạt động thông qua hệ thống ngân hàng và là nguồn cung cấp và sử dụng nguồn vốn ngắn hạn quan trọng nhất.
Vốn trên thị trường tiền tệ được luân chuyển ngắn hạn
Vốn được luân chuyển ngắn hạn, thời gian đáo hạn không quá 1 năm.
Thị trường mang tính toàn cầu hóa với các hoạt động giao dịch quốc tế chủ yếu thực hiện qua mạng là chính.
Nghiệp vụ cơ bản của thị trường tiền tệ: Quyền chọn kỳ hạn, quyền đáo hạn, hoán đổi…
Các công cụ trên thị trường tiền tệ có tính thanh khoản cao và mang lại lợi tức lớn cho nhà đầu tư.
Thị trường tiền tệ là nơi trung gian của bên vay và bên đi vay (giữa ngân hàng và người đi vay).
3. Vai trò của thị trường tiền tệ
Thị trường tiền tệ là nơi huy động vốn, đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn của doanh nghiệp, nhà đầu tư.
Giúp các nhà đầu tư có cơ hội giao dịch, phát triển tài chính, nhờ tính thanh khoản cao của thị trường.
Thị trường tiền tệ đóng vai trò huy động vốn cho doanh nghiệp
Hỗ trợ phát triển nền kinh tế của một đất nước thông qua huy động vốn, đầu tư chứng khoán, tài chính, tiền tệ.
Hỗ trợ hoạt động thanh toán quốc tế, lưu thông hàng hóa và mở rộng hợp tác giữa các quốc gia.
4. Các thành phần của thị trường tiền tệ
Thành phần của thị trường tiền tệ bao gồm 5 chủ thể:
Chính Phủ: Đây là chủ thể quan trọng, là nhà quản lý và phát hành tín phiếu.
Ngân hàng Nhà nước (Ngân hàng Trung Ương): Có nhiệm vụ điều tiết thị trường hoạt động ổn định, giảm lạm phát và kích thích tăng trưởng.
Ngân hàng Trung Ương có nhiệm vụ điều tiết thị trường tiền tệ
Ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính: Huy động vốn từ nhân dân thông qua tiền gửi tiết kiệm và chuyển thành nguồn vốn cho doanh nghiệp vay.
Doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế: Là những chủ thể có nhu cầu sử dụng tiền vốn để đầu tư, kinh doanh phát triển.
Cá nhân, tổ chức, đoàn thể xã hội: Tham gia thị trường để giao dịch,mua bán tiền tệ và các giấy tờ có giá trị hoặc vay vốn để đầu tư kinh doanh.
5. Các công cụ đo lường thị trường tiền tệ
Có 4 công cụ thị trường tiền tệ, bao gồm:
5.1 Tín phiếu kho bạc
Tín phiếu kho bạc là loại chứng khoán nợ ngắn hạn do nhà nước phát hành nhằm điều hòa và lưu thông tiền tệ giúp cân đối các khoản thu chi của ngân sách, ngăn chặn lạm phát và hỗ trợ kinh tế phát triển.
Tín phiếu thường có kỳ hạn dưới 1 năm và nhận lãi khi đáo hạn.
5.2 Kỳ phiếu ngân hàng
Đây là loại chứng khoán thay thế giấy nợ, có kỳ hạn 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng hoặc 12 tháng, được phát hành bởi ngân hàng thương mại hoặc tổ chức tài chính nhằm huy động vốn cho doanh nghiệp. Kỳ phiếu không chịu tác động bởi giá thị trường, có rủi ro khá thấp.
Có 4 công cụ thị trường tiền tệ
5.3 Chứng chỉ tiết kiệm
Chứng chỉ tiết kiệm là công cụ vay nợ ngân hàng trong ngắn hạn (từ 3, 6, 9 hoặc tối đa 12 tháng) với lãi suất theo thỏa thuận cố định. Khi đáo hạn, tiền sẽ được trả lại cho người gửi cả vốn lẫn lãi bằng với mệnh giá ban đầu.
5.4 Thương phiếu
Đây là loại chứng chỉ ghi nhận các lệnh yêu cầu thanh toán hoặc cam kết thanh toán không kèm các điều kiện trong một thời gian cố định. Người trả tiền sẽ có trách nhiệm thanh toán mà không được trì hoãn.
Với những kiến thức trê, chắc hẳn bạn đã hiểu được thị trường tiền tệ là gì và có vai trò thế nào đối với nền kinh tế quốc gia. Hãy theo dõi TOPI để biết thêm nhiều kiến thức đầu tư tài chính hữu ích nhé.
