Như một phần quan trọng của hoạt động tài chính doanh nghiệp, việc phát hành cổ phiếu mới thường là một chiến lược quan trọng để tăng vốn, mở rộng kinh doanh và thúc đẩy sự phát triển. Đây được xem là một hành động pha loãng cổ phiếu của doanh nghiệp. Mặc dù có lợi ích kinh doanh rõ ràng nhưng cũng cần phải chú ý đến sự kiện này. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp về pha loãng cổ phiếu là gì, vì sao nó quan trọng và sức ảnh hưởng đối với nhà đầu tư và doanh nghiệp như thế nào.
I. Pha loãng cổ phiếu là gì?
Pha loãng cổ phiếu - tiếng Anh là stock dilution hay equity dilution là quá trình giảm tỷ lệ sở hữu của cổ đông hiện tại trong một doanh nghiệp khi có thêm cổ phiếu mới được phát hành.
Lúc này, tổng số cổ phiếu phát hành trên thị trường chứng khoán sẽ tăng lên, tỷ lệ sở hữu của cổ đông sẽ giảm đi, tương ứng với các quyền lợi như lợi nhuận trên một cổ phiếu, quyền biểu quyết, và một số quyền lợi khác cũng sẽ giảm theo.
II. Ví dụ về pha loãng cổ phiếu
Ví dụ bạn là một trong những cổ đông của công ty A. Ban đầu, khi mới thành lập, công ty A phát hành tổng cộng 1 triệu cổ phiếu, bạn là cổ đông sở hữu 100,000 cổ phiếu, tương đương 10% tổng số cổ phiếu của A.
Công ty A quyết định thực hiện vòng gọi vốn mới để tăng vốn cho việc mở rộng kinh doanh, cho nên, họ phát hành thêm 500,000 cổ phiếu mới cho các nhà đầu tư mới.
Sau khi việc gọi vốn hoàn tất, tổng số cổ phiếu của A là 1.5 triệu cổ phiếu. Khi đó, nếu bạn không mua thêm cổ phiếu mà vẫn sở hữu số lượng cổ phiếu cũ thì tỷ lệ sở hữu của bạn trong công ty A giảm xuống chỉ còn 6.67% (100,000 cổ phiếu/1.5 triệu cổ phiếu).
Trong trường hợp này pha loãng cổ phiếu đã xảy ra, tỷ lệ sở hữu của bạn trong công ty A giảm xuống do việc tăng số cổ phiếu mới lên.
III. Nguyên nhân dẫn đến pha loãng cổ phiếu
Nguyên nhân dẫn đến việc pha loãng cổ phiếu có thể xảy ra theo nhiều trường hợp đó là:
1. Phát hành cổ phiếu mới
Doanh nghiệp có thể phát hành thêm cổ phiếu mới cho các nhà đầu tư mới hoặc như phần thưởng cho nhân viên. Việc này dẫn đến việc chia sẻ lợi ích và quyền lực giữa các cổ đông hiện tại và những người mới.
Các hình thức phát hành cổ phiếu mới bao gồm:
Chào bán cổ phiếu riêng lẻ - cho cổ đông chiến lược hoặc đối tác của doanh nghiệp. Những người mua này đều được doanh nghiệp ấn định và đưa vào danh sách từ trước.
Chào bán cổ phiếu ra công chúng - số lượng cổ phiếu bán ra rất nhiều, không ấn định từ trước. Việc pha loãng cổ phiếu này nhằm huy động một lượng vốn đầu tư lớn.
Chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu - mỗi cổ đông sẽ được mua một số cổ phiếu tương đương với tỷ lệ sở hữu hiện tại của họ. Nếu tất cả các cổ đông đều đồng loạt mua cổ phiếu thì tỷ lệ sở hữu của họ vẫn sẽ giữ nguyên, tuy nhiên, nếu có cổ đông không mua thì tỷ lệ sở hữu đó sẽ thay đổi, và pha loãng cổ phiếu xảy ra.
Lấy cổ phiếu phát hành mới làm phần thưởng cho nhân viên công ty - mục đích là khích lệ và giữ chân người lao động.
2. Trái phiếu chuyển đổi
Trong một số trường hợp, doanh nghiệp có thể phát hành trái phiếu chuyển đổi thành cổ phiếu. Một số trái chủ có nhu cầu chuyển đổi từ trái phiếu sang cổ phiếu, đồng nghĩa với việc nợ của doanh nghiệp giảm đi, cho nên, nhiều doanh nghiệp phát hành trái phiếu chuyển đổi, để chuyển nợ vay sang thành nguồn vốn. Khi trái phiếu được chuyển đổi, pha loãng cổ phiếu xảy ra, tỷ lệ sở hữu của cổ đông hiện tại sẽ giảm.
3. Tái cấu trúc doanh nghiệp
Khi một doanh nghiệp trải qua tái cấu trúc chẳng hạn như mở rộng quy mô, thực hiện thương vụ M&A… có thể có sự phân chia lại cổ phần hoặc phát hành cổ phiếu mới, dẫn đến việc pha loãng cổ phiếu xảy ra.
IV. Tác động của pha loãng cổ phiếu tới mã chứng khoán
1. Tác động của pha loãng cổ phiếu đối với doanh nghiệp
Việc phát hành cổ phiếu mới sẽ giúp doanh nghiệp tăng số lượng cổ đông hiện hữu, giảm quyền lợi các cổ đông sáng lập, thậm chí họ có thể bị mất quyền kiểm soát doanh nghiệp;
Cơ cấu vốn cũng bị thay đổi, do vốn chủ sở hữu tăng lên, các khoản nợ từ trái phiếu giảm đi, nếu phát hành cổ phiếu chuyển đổi;
Khi pha loãng cổ phiếu xảy ra, các chỉ số tài chính như tỷ suất lợi nhuận trên cổ phần, tỷ suất lợi tức trên vốn chủ sở hữu, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu đều thay đổi theo;
Việc pha loãng cổ phiếu cũng gia tăng áp lực cho ban lãnh đạo của doanh nghiệp, họ buộc phải có chiến lược tạo ra lợi nhuận tương đương với số vốn đã tăng thêm;
Nhìn theo hướng tích cực thì việc pha loãng cổ phiếu giúp doanh nghiệp có cơ hội mở rộng quy mô, tăng hiệu quả sản xuất, gia tăng doanh thu và lợi nhuận. Đồng thời, việc phát hành cổ phiếu thưởng cho nhân viên cũng tăng động lực làm việc cho họ, là một cách giữ chân, tăng sự gắn bó với công ty trong tương lai.
2. Tác động của pha loãng cổ phiếu đối với các cổ đông của công ty
Pha loãng cổ phiếu khiến tỷ lệ sở hữu của các cổ đông bị giảm xuống so với ban đầu, nếu họ không mua thêm cổ phiếu mới. Việc này cũng gây ảnh hưởng đến các quyền lợi trực tiếp của họ, ví dụ như quyền biểu quyết, lợi nhuận trên cổ tức, tỷ lệ lãi cơ bản… Đây là một bất lợi đối với các cổ đông nói chung.
3. Tác động của pha loãng cổ phiếu đối với thị trường chứng khoán
Các doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu sẽ giúp tăng nguồn cung cổ phiếu trên thị trường nhưng cũng tạo áp lực cho nhu cầu bán. Bên cạnh đó, một số cổ đông vì lo sợ pha loãng cổ phiếu ảnh hưởng đến quyền lợi nên liên tục bán ra, khiến số lượng cổ phiếu lưu hành tăng cao, trong khi nhu cầu mua lại không thể đáp ứng kịp, dẫn đến tình trạng mất cân đối trên thị trường chứng khoán.
Mặt khác, việc các chỉ số định giá của doanh nghiệp giảm đi tính hấp dẫn, khiến nhiều nhà đầu tư sinh ra tâm lý e ngại khi tiếp cận với cổ phiếu của chính doanh nghiệp, gây ra ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường nếu như tình trạng này kéo dài.
V. Cách đảo đảm quyền lợi khi pha loãng cổ phiếu xảy ra
Đầu tiên, có thể yêu cầu doanh nghiệp phải đạt được tốc độ tăng trưởng tương đương với tỷ lệ phần trăm cổ phiếu bị pha loãng mà cổ đông đang nắm giữ.
Thứ hai, cổ đông có thể yêu cầu doanh nghiệp áp dụng điều khoản duy trì tỷ lệ sở hữu, căn cứ theo Điều 115 của Luật Doanh nghiệp 2020. Quy định này giúp cổ đông hạn chế được tỷ lệ pha loãng cổ phiếu cũng như tỷ lệ sở hữu bị giảm sút, qua đó, bảo vệ quyền lợi của mình sau sự kiện pha loãng cổ phiếu xảy ra.
Như vậy, TOPI đã cung cấp cho bạn một số thông tin của sự kiện pha loãng cổ phiếu. Không phải lúc nào việc pha loãng cổ phiếu cũng xấu, chúng cũng mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, ví dụ như việc sử dụng tiền thu được từ vòng gọi vốn để đầu tư vào mở rộng kinh doanh, nâng cao năng lực sản xuất, hoặc trả nợ. Hiểu rõ về pha loãng cổ phiếu giúp bạn có thể bảo vệ được quyền lợi cổ đông của mình.
