Nợ xấu là thuật ngữ dùng để chỉ những món nợ quá hạn trong thời gian dài, thậm chí có khả năng mất. Người dính nợ xấu sẽ bị giảm điểm tín dụng CIC và khó có thể vay tiền tại ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng.
1. Nợ xấu là gì?
Nợ xấu là thuật ngữ thuộc lĩnh vực tài chính - ngân hàng, dùng để chỉ những khoản nợ khó đòi, khi đến hạn, người vay không thể trả nợ theo như đã cam kết trong hợp đồng. Theo quy định về nợ xấu, những khoản nợ quá hạn trên 90 ngày thì bị coi là nợ xấu.
Trong tín dụng, có 5 nhóm nợ sau đây:
Nhóm 1 (Nợ đủ tiêu chuẩn): Đây là khoản nợ dưới 10 ngày, là nhóm nợ nhẹ nhàng nhất, được đánh giá là nợ trong hạn, vẫn có khả năng thu hồi cả gốc và lãi.
Nhóm 2 (Nợ cần chú ý): Đây là nhóm nợ quá hạn từ trên 10 ngày đến 90 ngày, khoản nợ đã được cơ cấu lại thời hạn trả nợ nhưng vẫn bị chậm trả.
Nhóm 3 (Nợ dưới tiêu chuẩn): Nợ quá hạn trên 90 ngày đến 180 ngày, dù đã được gia hạn trả nợ lần đầu.
Nhóm 4 (Nợ nghi ngờ): Khoản nợ đã quá hạn từ 181 ngày đến 360 ngày dù đã được cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần 2.
Nhóm 5 (Nợ có khả năng mất vốn): Nợ quá hạn trên 360 ngày, đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ 3 trở lên, đây là khoản nợ xấu nhất, nặng nhất.
Nợ quá hạn trên 90 ngày chưa trả được coi là nợ xấu
Trong 5 nhóm nợ trên thì nợ nhóm 3, 4 và 5 được xếp vào nợ xấu. Nợ xấu là hành vi tài chính tiêu cực, để lại hậu quả cho cả người vay và tổ chức tín dụng.
2. Các cấp độ của nợ xấu hiện nay
Theo phân tích ở trên thì có 3 nhóm nợ xấu, cụ thể như sau:
Nợ dưới tiêu chuẩn - Nợ nhóm 3
Đây là nhóm nợ quá hạn từ từ 91 đến 180 ngày dù đã được gia hạn nợ lần đầu, khoản nợ được miễn hoặc giảm lãi do khách hàng không đủ khả năng trả lãi đầy đủ theo thỏa thuận.
Nợ nghi ngờ - Nợ nhóm 4
Thời gian quá hạn của khoản nợ từ 181 ngày đến 360 ngày, nợ quá hạn dù đã được cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ 2, hoặc thuộc diện phải thu hồi trước hạn của tổ chức tín dụng do khách hàng vi phạm thỏa thuận với tổ chức tín dụng.
Nợ có khả năng mất vốn - Nợ nhóm 5
3 nhóm nợ xấu khó có thể được duyệt cho vay tại mọi ngân hàng
Nợ quá hạn trên 360 ngày và được cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ 3 trở lên, khoản nợ của khách hàng là tổ chức tín dụng đang được kiểm soát đặc biệt. Trong 3 nhóm nợ xấu thì nợ nhóm 5 được cho là nghiêm trọng nhất. Nếu bạn rơi vào nhóm nợ này, bạn sẽ chẳng thể vay vốn ở bất cứ ngân hàng hay tổ chức tín dụng nào.
3. Những nguyên nhân phát sinh nợ xấu
Nợ xấu là điều không ai muốn, cần phải hiểu nguyên nhân phát sinh nợ xấu thì bạn mới có phương pháp tránh. Một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến nợ xấu có thể kể đến như sau:
- Người vay không thanh toán nợ đúng thời hạn được ghi trong hợp đồng vay tiền cho đơn vị cho vay, mặc dù đã được cơ cấu lại nợ, gia hạn thời gian trả nợ nhưng vẫn chậm trả.
- Khách hàng thanh toán chậm chi phí phát sinh khi sử dụng thẻ tín dụng. Lỗi này thường mắc ở những người ít sử dụng thẻ tín dụng, chính vì thế dễ quên thanh toán phí thường niên hoặc một số khoản phí phát sinh.
Chậm thanh toán thẻ tín dụng dễ khiến bạn dính nợ xấu
- Không thanh toán số tiền tối thiểu trong sao kê thẻ tín dụng. Đây là lỗi dễ mắc phải nhất. Hàng tháng, ngân hàng sẽ gửi sao kê tín dụng kèm theo số tiền tối thiểu phải thanh toán, thời hạn cuối cần thanh toán. Nếu không thanh toán theo yêu cầu, bạn sẽ bị xếp vào nhóm nợ xấu.
- Các khoản chi tiêu bằng hoặc vượt hạn mức thẻ tín dụng và không có khả năng chi trả: Chi tiêu quá mức, vượt quá hạn mức được cấp chứng tỏ bạn đang chi tiêu quá tay, nhiều hơn những gì mình kiếm được.
- Mua trả góp tại các siêu thị, đơn vị bán lẻ nhưng không thanh toán đúng thời hạn.
4. Những ảnh hưởng của nợ xấu tới tài chính cá nhân
Nợ xấu gây hại cho ngân hàng và tổ chức tài chính, đồng thời cũng ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến tài chính của cá nhân. Cụ thể, những cá nhân rơi vào nhóm nợ xấu sẽ chịu hậu quả sau:
- Chịu phí phạt trả nợ trễ hạn: Khoản phạt thanh toán nợ trễ hạn được quy định cụ thể trong hợp đồng vay vốn. Càng trễ hạn lâu thì phí phạt càng lớn.
- Bị hạ điểm tín dụng và ghi nhận nợ xấu trên hệ thống credit score của CIC: Các ngân hàng và tổ chức tín dụng luôn tham khảo lịch sử tín dụng của khách hàng tại Trung tâm thông tin tín dụng thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, chính vì thế nếu bạn bị CIC ghi nhận đang nợ xấu thì không ngân hàng nào duyệt hồ sơ vay vốn của bạn.
Hậu quả của nợ xấu là rất nghiêm trọng
Với cá nhân thuộc nhóm nợ 1 và 2 hoặc nợ dưới 10 triệu thì chỉ cần thanh toán nợ xong là được xóa tình trạng nợ xấu. Riêng các nhóm nợ xấu 3, 4 và 5 dù bạn trả xong nợ thì cũng p phải đợi 5 năm sau mới được xóa thông tin tiêu cực này.
5. Cách xử lý nợ xấu nhanh chóng, hiệu quả
Nếu bạn trót rơi vào nhóm nợ xấu và đang có nhu cầu vay vốn, hẳn bạn sẽ muốn xử lý nợ xấu và xóa lịch sử ghi nhận nợ xấu để dễ dàng được duyệt khoản vay. Thế nhưng việc xóa nợ xấu lại không đơn giản.
CIC - Trung tâm thông tin tín dụng có trách nhiệm bảo đảm tính nguyên vẹn của thông tin tín dụng và không được điều chỉnh dữ liệu, trừ khi được Tổng Giám đốc tổ chức tín dụng hoặc người được ủy quyền đề nghị bằng văn bản, nêu rõ lý do sai sót dữ liệu.
Một khi khách hàng có lịch sử nợ xấu, CIC sẽ ghi nhận và lưu trữ trong ít nhất 5 năm kể từ khi khách hàng thanh toán đầy đủ khoản vay.
Theo thông tin chính thức từ CIC. hiện nay tổ chức đã ngừng cung cấp lịch sử nợ xấu có dư nợ lớn nhất dưới 10 triệu đồng. Sau khi khách hàng đã tất toán toàn bộ khoản nợ đó thì sẽ được xóa tình trạng nợ xấu ngay. Chính sách này nhằm hỗ trợ những khách hàng vô tình mắc phải một khoản nợ xấu nhỏ, không nghiêm trọng.
Thời gian xóa nợ xấu tùy thuộc khoản nợ và mức độ nợ
Dư nợ xấu từ 10 triệu đến 50 triệu đồng, được ngừng cung cấp sau 1 năm, kể từ ngày hoàn thành trả nợ.
Dư nợ xấu lớn nhất từ trên 50 triệu đến 100 triệu đồng, được ngừng cung cấp sau 2 năm, kể từ ngày tất toán toàn bộ khoản vay.
Dư nợ xấu trên 100 triệu đồng sẽ bị cung cấp thông tin trong thời gian 5 năm kể từ ngày trả hết nợ.
CIC ngừng cung cấp lịch sử nợ xấu không có nghĩa là dữ liệu nợ xấu biến mất mà nó vẫn được lưu trữ trên hệ thống theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
6. Nợ xấu có vay tiền được không?
Bất cứ ngân hàng nào cũng phải tra cứu lịch sử tín dụng của khách hàng trước khi duyệt hồ sơ vay vốn. Nếu khách hàng bị nợ xấu, hầu hết các ngân hàng sẽ không duyệt vay bởi nợ xấu đồng nghĩa với việc khó có khả năng chi trả.
Nếu bạn đang thuộc nợ xấu nhóm 3 và 4, khách hàng cần liên hệ với ngân hàng để trình bày hoàn cảnh dẫn đến chậm trả nợ và lịch sử tín dụng của mình.
Nếu bạn có lịch sử tín dụng tốt và nguyên nhân dẫn đến nợ xấu là khách quan, bất khả kháng, nợ xấu ít, dưới 10 triệu đã hoàn thành khoản nợ, nợ nhóm 2 không thuộc 2 kỳ liên tiếp, có thể thế chấp tài sản có giá trị và vay không quá 100 triệu đồng thì một số ngân hàng có thể xem xét hỗ trợ.
Đối với nợ xấu thuộc nhóm 5 - nhóm nghiêm trọng nhất, tức là nợ có khả năng mất vốn nên sẽ không ngân hàng nào duyệt. Một số tổ chức cho vay nợ xấu nhưng hạn mức rất thấp, lãi suất cực kỳ cao và phải chịu nhiều khoản phí. Chính vì thế, cách tốt nhất là đừng bao giờ để mình thuộc vào nhóm nợ xấu bởi hậu quả để lại là rất nghiêm trọng.
Hãy theo dõi thêm những bài viết tại TOPI để biết thêm cách chi tiêu khôn ngoan, quản lý tài chính cá nhân hiệu quả để không bao giờ rơi vào tình cảnh nợ xấu.
