Lãi suất LIBOR là gì? Vì sao LIBOR bị dừng sử dụng?

LIBOR từng là chỉ số tham chiếu quan trọng trên thị trường tài chính toàn cầu, thế nhưng, cho tới nay, chỉ số này đã bị ngừng sử dụng và bị thay thế bởi các chỉ số khác do vướng phải bê bối về thao túng lãi suất.

Lãi suất LIBOR là gì?

LIBOR (London Interbank Offered Rate) là Lãi suất cho vay liên ngân hàng London, về bản chất, LIBOR là lãi suất trung bình mà các ngân hàng lớn trên toàn thế giới sử dụng khi cho nhau vay ngắn hạn. Đây từng là một trong những chỉ số lãi suất tham chiếu quan trọng trên thị trường tài chính toàn cầu, sử dụng rộng rãi trong các giao dịch tài chính, từ cho vay tiêu dùng đến các sản phẩm phái sinh.

LIBOR từng được xem là lãi suất chuẩn để tham chiếu

Trước kia, LIBOR được tính toán và công bố hàng ngày bởi sàn giao dịch liên lục địa - Intercontinental Exchange (ICE) và được xem như tiêu chuẩn tham chiếu toàn cầu, được niêm yết bằng năm loại tiền tệ bao gồm: 

• USD (đồng đô la Mỹ)
• EUR (đồng Euro)
• GBP (đồng Bảng Anh)
• JPY (đồng Yên Nhật)
• CHF (đồng Franc Thụy Sĩ)

LIBOR có 7 kì hạn khác nhau gồm: Lãi suất qua đêm, lãi suất một tuần, một tháng, hai tháng, ba tháng, sáu tháng và 12 tháng (1 năm).

Như vậy, có tổng cộng 35 lãi suất LIBOR, phổ biến nhất là lãi suất LIBOR 3 tháng được tính bằng USD, thường được gọi là lãi suất LIBOR hiện tại.

Do được dùng làm cơ sở cho các khoản vay tiêu dùng ở nhiều nước nên LIBOR ảnh hưởng đến lãi suất vay tiêu dùng (vay mua ô tô, lãi thẻ tín dụng…)

Cách xác định lãi suất LIBOR

Dữ liệu để tính lãi LIBOR thường được lấy từ các ngân hàng lớn trên thế giới, theo mức lãi suất mà những ngân hàng này sẵn lòng cho vay.

Các loại kỳ hạn phổ biến của LIBOR bao gồm: Lãi qua đêm (overnight), 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng.

Vai trò tham chiếu của LIBOR đối với thị trường tài chính

Mặc dù là lãi suất cho vay liên ngân hàng London nhưng LIBOR đóng vai trò quan trọng đối với thị trường tài chính toàn cầu bởi nó được xem là chỉ số tham chiếu cho các công cụ tài chính như: Các khoản vay, trái phiếu, hợp đồng tương lai, các sản phẩm phái sinh…

Ngân hàng, tổ chức tài chính và công ty tín dụng khắp thế giới đều xem LIBOR là tiêu chuẩn để ấn định lãi suất của mình, do vậy, sự ổn định của LIBOR có ảnh hưởng đến thị trường tài chính toàn cầu.

Có nhiều loại LIBOR chia theo ngoại tệ và kỳ hạn

LIBOR thay đổi có thể tác động đến chi phí vay vốn của các công ty, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư, tiêu dùng và toàn bộ nền kinh tế.LIBOR ảnh hưởng đến cá nhân thông qua các khoản vay ngắn hạn, dài hạn, vay tiêu dùng, thẻ tín dụng… LIBOR thay đổi tác động đến chi tiêu và hoạt động đầu tư của cá nhân.

LIBOR còn tác động đến thị trường ngoại hối do gắn liền với 5 đồng tiền phổ biến là USD, GBP, EUR, JPY và CHF. Lãi suất cho vay liên ngân hàng London liên quan mật thiết đến tỷ giá EUR hoặc USD được nắm bởi các ngân hàng nước ngoài và nhạy cảm với mọi biến động từ lãi suất của FED (Cục dự trữ Liên bang Hoa Kỳ). Việc FED công bố lãi suất tăng hoặc giảm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến LIBOR.

Lý do LIBOR lại bị ngừng sử dụng làm lãi suất chuẩn

Vào đầu những năm 1980, các tổ chức tài chính tại London ngày càng cần một chuẩn mực cho lãi suất cho vay. Chuẩn mực này đặc biệt cần thiết để tính giá cho các sản phẩm tài chính như hoán đổi lãi suất và quyền chọn. Dưới sự lãnh đạo của Hiệp hội Ngân hàng Anh (BBA), một số bước đã được thực hiện từ năm 1984 trở đi, dẫn đến việc công bố lãi suất LIBOR đầu tiên (bbalibor) vào năm 1986.

Ban đầu (năm 1986) LIBOR được công bố cho 3 loại tiền tệ: đô la Mỹ, bảng Anh và yên Nhật. Trong những năm tiếp theo, số lượng các loại tiền tệ LIBOR đã tăng lên tối đa là 16. Một số loại tiền tệ này đã được sáp nhập vào đồng euro vào năm 2000.

LIBOR đã tồn tại trong một thời gian dài, nhưng qua nhiều năm, nó đã gắn liền với các vụ bê bối và khủng hoảng. Vụ bê bối thao túng LIBOR bị phát hiện năm 2012 có liên quan đến âm mưu thao túng lãi suất để kiếm lợi nhuận. Gần 12 ngân hàng đã bị phạt với số tiền nộp phạt lên tới 10 tỷ USD.

Vụ bê bối thao túng khiến LIBOR bị loại bỏ

Điều này dẫn đến việc thiếu tin tưởng vào lãi suất LIBOR, cuối cùng dẫn đến quyết định loại bỏ dần LIBOR. Việc công bố lãi suất LIBOR hiện đã kết thúc đối với tất cả các loại tiền tệ, với lãi suất LIBOR USD cuối cùng được công bố vào ngày 30 tháng 9 năm 2024.

Ngày 5/3/2021, Cơ quan Kiểm soát tài chính Anh (FCA) thông báo về việc dừng sử dụng LIBOR làm lãi suất tham chiếu cho vay giữa các ngân hàng, các khoản vay ngoại tệ và các sản phẩm phái sinh theo lộ trình đến ngày 30/6/2023.

Lý do là bởi LIBOR bị cho là mất tính minh bạch khi các ngân hàng lớn trên thế giới. LIBOR dễ bị thao túng do sự sụt giảm của các giao dịch cơ sở và nhận định của chuyên gia. Mức lãi suất này không còn phản ánh thực tế thị trường, do đó nó không còn là thước đo chính xác cho chi phí vay vốn giữa các ngân hàng.

Các ngân hàng tại Việt Nam như Vietcombank, BIDV, VPBank… cũng thông báo ngừng sử dụng LIBOR làm lãi suất tham chiếu và thay bằng các chỉ số khác.

Chỉ số nào thay thế khi LIBOR bị dừng?

Các quốc gia đã và đang triển khai các chỉ số mới thay cho LIBOR, dựa trên các giao dịch thực tế trên thị trường, như:

Thay LIBOR bằng SOFR cho USD

SOFR (Secured Overnight Financing Rate - Lãi suất qua đêm có đảm bảo) được tính dựa trên các giao dịch trái phiếu Kho bạc Mỹ, nơi các ngân hàng và nhà đầu tư vay hoặc cho vay qua đêm trái phiếu Kho bạc Mỹ. SOFR dựa hoàn toàn vào dữ liệu giao dịch và hầu như không có rủi ro nên được xem là chỉ số thay thế chính.

Mỗi đồng ngoại tệ lại được thay thế bởi một chỉ số riêng

Mặc dù SOFR với LIBOR đều phản ánh lãi suất cho vay ngắn hạn nhưng SOFR lại được chọn làm chỉ số tham chiếu chính vì những lý do sau:

Thay LIBOR bằng TONA cho JPY

TONA (Lãi suất qua đêm bình quân Tokyo) phản ánh chi phí của việc vay đồng yên qua đêm trên cơ sở không có tài sản bảo đảm trong thị trường tiền tệ. TONA dựa hoàn toàn vào dữ liệu giao dịch và hầu như không có rủi ro.

Thay LIBOR bằng ESTER cho EUR

ESTER (Euro Short-Term Rate) sẽ là lãi suất tham chiếu được sử dụng ở khu vực Eurozone cho các khoản vay bằng đồng euro, do nó đã được cải cách và tuân thủ các quy định của Châu Âu. 

Thay LIBOR bằng SONIA cho GBP

SONIA (Sterling Overnight Index Average) là lãi suất do ngân hàng trung ương Anh (Bank of England) công bố . SONIA có thể được coi là lãi suất trung bình mà một số tổ chức tài chính cho nhau vay bằng bảng Anh (GBP) với thời hạn đáo hạn là 1 ngày (qua đêm). SONIA là tỷ giá chuẩn thay thế cho lãi suất LIBOR của bảng Anh .

Thay LIBOR bằng SARON cho CHF

SARON (Lãi suất qua đêm trung bình của Thụy Sĩ) là lãi suất do Swiss SIX Index AG công bố. SARON có thể được coi là lãi suất trung bình cho các khoản vay được phát hành bằng Franc Thụy Sĩ (CHF) với thời hạn đáo hạn là 1 ngày (qua đêm).

SARON là lãi suất tham chiếu (lãi suất chuẩn) và được đưa ra như một giải pháp thay thế cho lãi suất LIBOR của đồng franc Thụy Sĩ .

Xem lãi suất LIBOR hôm nay ở đâu? Cách xem và tra cứu lãi suất LIBOR

Mặc dù không còn được xem là chỉ số quan trọng để tham chiếu trên thị trường tài chính thế giới nhưng LIBOR vẫn là một trong những chỉ số được nhiều người quan tâm.

Hướng dẫn xem lãi suất thay thế cho LIBOR

Bạn có thể tra cứu lãi suất LIBOR tại website: https://www.global-rates.com/

Mức lãi suất cuối cùng được công bố và địa chỉ xem lãi suất như sau:

• Đô la Mỹ LIBOR (đến ngày 30 tháng 9 năm 2024): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/american-dollar/ 
• Bảng Anh LIBOR (cho đến ngày 28 tháng 3 năm 2024): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/british-pound-sterling/ 
• Lãi suất LIBOR của Yên Nhật (đến hết năm 2022): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/japanese-yen/ 
• Franc Thụy Sĩ LIBOR (cho đến hết năm 2021): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/swiss-franc/ 
• Lãi suất LIBOR Euro Châu Âu (cho đến hết năm 2021): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/european-euro/ 
• Đô la Úc LIBOR (cho đến hết tháng 5 năm 2013): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/australian-dollar/ 
• Đô la Canada LIBOR (cho đến cuối tháng 5 năm 2013): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/canadian-dollar/ 
• Lãi suất LIBOR của đồng Krona Thụy Điển (cho đến cuối tháng 3 năm 2013): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/swedish-krona/ 
• Lãi suất LIBOR của Krone Đan Mạch (cho đến cuối tháng 3 năm 2013): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/danish-krone/ 
• Đô la New Zealand LIBOR (cho đến cuối tháng 2 năm 2013): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/libor/new-zealand-dollar/ 

Do không còn sử dụng LIBOR làm lãi suất chuẩn nữa nên bạn có thể xem các lãi suất thay thế tại các địa chỉ sau: 

SOFR & CME Term SOFR (USD): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/sofr/ & https://www.global-rates.com/en/interest-rates/cme-term-sofr/ 

SARON (CHF): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/saron/

SONIA (GBP): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/sonia/

EASTER (EUR): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/ester/

TONAR (JPY): https://www.global-rates.com/en/interest-rates/tonar/

Trên đây là toàn bộ thông tin về lãi suất cho vay liên ngân hàng London và lý do LIBOR bị ngừng sử dụng cũng như các chỉ số tham chiếu thay thế cho LIBOR. Hy vọng thông tin TOPI chia sẻ có thể giúp các bạn hiểu rõ về loại lãi suất này cũng như biết cách tra cứu các chỉ số thay thế.