Xác định thời điểm phát sinh trách nhiệm bảo hiểm chính xác giúp bên mua bảo hiểm bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình và công ty bảo hiểm thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đúng theo quy định pháp luật. Vậy thời điểm nào bắt đầu phát sinh trách nhiệm bảo hiểm?
Trách nhiệm bảo hiểm là gì?
Trách nhiệm bảo hiểm là trách nhiệm của công ty kinh doanh bảo hiểm thực hiện bồi thường cho người tham gia bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm theo thỏa thuận trong hợp đồng đã giao kết.
Theo quy định của luật pháp Việt Nam, hợp đồng bảo hiểm là sự thỏa thuận giữa bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm, theo đó bên mua phải đóng phí bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm phải bồi thường cho người được bảo hiểm hoặc người thụ hưởng khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.
Trách nhiệm bảo hiểm được quy định trong hợp đồng bảo hiểm
Hợp đồng bảo hiểm phải được lập thành văn bản, phải có những nội dung được quy định tại Điều 12 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000. Bằng chứng giao kết hợp đồng bảo hiểm là giấy chứng nhận bảo hiểm, đơn bảo hiểm, điện báo, fax và các hình thức khác do pháp luật quy định.
Những trường hợp phát sinh trách nhiệm bảo hiểm
Khoản 6 Điều 1 Luật kinh doanh bảo hiểm 2010 xác định thời điểm phát sinh trách nhiệm bảo hiểm như sau:
Hợp đồng bảo hiểm đã được giao kết và bên mua bảo hiểm đã đóng đủ phí bảo hiểm
Đây là trường hợp phổ biến nhất, trách nhiệm bảo hiểm được áp dụng khi thỏa mãn cùng lúc cả hai điều kiện sau:
- Hợp đồng bảo hiểm đã được giao kết: Cả bên bán và bên mua bảo hiểm đều đã tìm hiểu, thỏa thuận kỹ càng về quyền lợi, nghĩa vụ của các bên sau khi ký kết hợp đồng.
- Bên mua bảo hiểm đã đóng đủ phí: Bên mua bảo hiểm nắm rõ trách nhiệm cơ bản của mình khi tham gia bảo hiểm và thực hiện đúng theo quy định là thanh toán đủ phí bảo hiểm cần thiết cho bên cung cấp.
Hợp đồng bảo hiểm đã được giao kết, có thỏa thuận về việc nợ phí bảo hiểm
Ngoài trường hợp kể trên, thời điểm phát sinh trách nhiệm bảo hiểm còn được xác định khi thỏa mãn cả hai điều kiện dưới đây:
- Hợp đồng bảo hiểm đã được giao kết: Cả hai bên đều hiểu rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình trước khi ký hợp đồng.
- Doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm có thỏa thuận về việc bên mua bảo hiểm nợ phí và thời gian phát sinh sự kiện bảo hiểm vẫn nằm trong khoảng thời gian nợ phí cho phép của hợp đồng đã giao kết hoặc hợp đồng phụ thì đối tượng được bảo hiểm vẫn hưởng quyền lợi.
Thời điểm phát sinh trách nhiệm bảo hiểm được quy định trong Luật kinh doanh bảo hiểm
Có bằng chứng hợp đồng bảo hiểm đã được giao kết, bên mua bảo hiểm đã đóng đủ phí bảo hiểm
Đối tượng được bảo hiểm cũng có thể nhận trách nhiệm bảo hiểm từ bên cung cấp nếu thỏa mãn cả hai yếu tố sau:
- Có bằng chứng hợp đồng bảo hiểm: Nếu các bên ký kết hợp đồng bảo hiểm không còn lưu giữ hợp đồng bảo hiểm (hoặc không thể đưa ra minh chứng chính xác về thời điểm giao kết hợp đồng) thì người tham gia bảo hiểm có thể cung cấp những giấy tờ thay thế hợp pháp như chứng từ đã đóng phí đầy đủ, đơn bảo hiểm, giấy xác nhận đã/đang tham gia bảo hiểm…
- Bên mua bảo hiểm đã đóng đủ phí: Bên mua bảo hiểm đã thanh toán đủ mọi khoản phí bảo hiểm cần thiết trong suốt thời gian tham gia bảo hiểm.
Trách nhiệm bảo hiểm chỉ được xác lập khi hợp đồng bảo hiểm (đã được thống nhất giữa bên mua và bên bán) được lập thành dạng văn bản, mỗi bên giữ một bản. Cụ thể hơn:
Bằng chứng giao kết hợp đồng bảo hiểm bắt buộc là dạng giấy như giấy chứng nhận bảo hiểm, đơn bảo hiểm, điện báo, telex, fax hoặc các hình thức hợp pháp khác do pháp luật quy định.
Trường hợp công ty bảo hiểm không phải chi trả, bồi thường
Bên bán bảo hiểm có quyền từ chối trách nhiệm bảo hiểm nếu sự kiện xảy ra thuộc vào danh mục loại trừ đã được quy định rõ trong hợp đồng. Điều này có hiệu lực khi:
Công ty bảo hiểm không phải bồi thường trước thời điểm phát sinh trách nhiệm
- Sự kiện bảo hiểm rơi vào các trường hợp loại trừ theo hợp đồng mà hai bên đã ký kết.
- Bên cung cấp bảo hiểm đã giải thích đầy đủ, rõ ràng cho bên mua về các điều khoản loại trừ trước khi hợp đồng được ký kết.
Vậy nên, trước khi tham gia bảo hiểm, hãy đọc kỹ hợp đồng để tránh những trường hợp không mong muốn!
Việc xác định thời điểm phát sinh trách nhiệm bảo hiểm là yếu tố quan trọng giúp cả bên mua và bên bán bảo hiểm hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình. Thông thường, trách nhiệm bảo hiểm có hiệu lực khi hợp đồng được ký kết, phí bảo hiểm được thanh toán (hoặc có thỏa thuận mua nợ), và không thuộc các điều khoản loại trừ đã quy định.
Để tránh những tranh chấp không đáng có, người mua bảo hiểm nên đọc kỹ hợp đồng, nắm rõ các điều kiện và nghĩa vụ đi kèm. Đồng thời, doanh nghiệp bảo hiểm cũng cần minh bạch trong việc cung cấp thông tin, đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho khách hàng.
Nắm rõ thời điểm trách nhiệm bảo hiểm phát sinh không chỉ giúp bạn an tâm hơn khi tham gia bảo hiểm mà còn đảm bảo quyền lợi được thực hiện một cách công bằng và minh bạch. Hy vọng thông tin TOPI cung cấp có thể giúp bạn xác định được thời điểm phát sinh trách nhiệm bảo hiểm để được nhận quyền lợi xứng đáng.
