Nếu bạn là nhà đầu tư mới hoặc chưa có nhiều kinh nghiệm, mối liên quan giữa giá vàng và chứng khoán có thể khiến bạn bối rối. Một trong những câu hỏi thường gặp là giá vàng ảnh hưởng đến chứng khoán như thế nào? Trong bài viết này, TOPI sẽ giải thích chi tiết, dễ hiểu nhất về mối liên hệ giữa hai kênh đầu tư quan trọng này và tác động của giá vàng lên thị trường chứng khoán.
Vàng và chứng khoán: 2 lựa chọn phổ biến của nhà đầu tư cá nhân
Trước hết, hãy hiểu đơn giản về vàng và chứng khoán:
Vàng là kim loại quý hiếm, có giá trị tích trữ cao. Bạn hoàn toàn có thể mua vàng miếng, vàng nhẫn hoặc các sản phẩm vàng khác để giữ làm tài sản. Vàng được coi là một loại tài sản an toàn, ít bị mất giá khi kinh tế biến động mạnh.
Chứng khoán và vàng là lựa chọn phổ biến của nhà đầu tư cá nhân
Chứng khoán là bằng chứng cho quyền sở hữu một phần của công ty (cổ phiếu), hoặc một khoản vay mà bạn cho chính phủ/doanh nghiệp mượn (trái phiếu). Khi bạn mua chứng khoán, bạn kỳ vọng công ty sẽ làm ăn tốt, giá trị cổ phiếu sẽ tăng lên, hoặc bạn sẽ nhận được lãi suất định kỳ từ trái phiếu.
Cả vàng và chứng khoán đều là nơi để nhà đầu tư bỏ tiền vào với hy vọng sinh lời. Tuy nhiên, cách chúng hoạt động và mối liên hệ với nhau lại rất khác biệt.
Giá vàng ảnh hưởng đến chứng khoán thế nào?
Thông thường, thị trường chứng khoán (TTCK) và giá vàng có xu hướng đi ngược chiều nhau, có nghĩa là khi một bên đi lên, bên kia lại có xu hướng đi xuống.
Khi giá vàng tăng >>> Chứng khoán đỏ lửa
Giá vàng tăng cao thường là dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư đang cảm thấy lo lắng và bất an về tình hình kinh tế hoặc những biến động khó lường trên thế giới (như lạm phát tăng mạnh, chiến tranh, hoặc khủng hoảng tài chính).
Trong những thời điểm này, họ muốn tìm một "nơi trú ẩn an toàn" để bảo vệ tiền của mình khỏi rủi ro. Lúc này, vàng chính là lựa chọn hàng đầu. Họ sẽ rút tiền ra khỏi những tài sản được coi là rủi ro hơn như cổ phiếu (đại diện cho TTCK) và đổ vào mua vàng.
Khi dòng tiền lớn rút ra khỏi chứng khoán, và ít người muốn mua cổ phiếu mới, TTCK thường sẽ giảm điểm (bảng điện tử "nhuộm đỏ") hoặc ít nhất là không thể tăng trưởng mạnh. Lý do đơn giản là ít người mua, nhiều người bán, khiến giá cổ phiếu đi xuống.
Hãy nhớ lại năm 2008, khi thế giới trải qua cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng. Các chỉ số chứng khoán lớn như S&P 500 của Mỹ (đại diện cho TTCK Mỹ) lao dốc không phanh, nhưng cùng lúc đó, giá vàng thế giới lại tăng vọt. Điều này cho thấy vàng thực sự là "phao cứu sinh" cho tài sản của nhà đầu tư khi thị trường chung chao đảo.
Giá vàng tăng/giảm ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán
Giá vàng "hạ nhiệt" hoặc ổn định >>> Chứng khoán xanh mướt
Ngược lại, giá vàng ổn định hoặc có xu hướng giảm nhẹ thường là tín hiệu cho thấy tâm lý nhà đầu tư đã lạc quan trở lại. Họ tin rằng nền kinh tế đang tốt lên, các rủi ro đã được kiểm soát.
Lúc này, nhà đầu tư sẽ sẵn sàng chấp nhận rủi ro hơn để tìm kiếm lợi nhuận cao. Họ sẽ rút tiền từ vàng (tài sản an toàn nhưng lợi nhuận không quá đột biến) và đổ vào TTCK để mua cổ phiếu, với kỳ vọng các công ty sẽ làm ăn tốt và giá cổ phiếu sẽ tăng mạnh.
Khi dòng tiền đổ vào dồi dào và tâm lý thị trường hưng phấn, TTCK thường sẽ tăng điểm (bảng điện tử "xanh mướt"). Nhà đầu tư sẽ cảm thấy phấn khởi hơn và tiếp tục rót vốn.
Lưu ý rằng, vàng có đặc tính ổn định, nên khi TTCK đang sôi động và mang lại lợi nhuận hấp dẫn, vàng thường ít được quan tâm hơn, khiến sức hút của nó giảm đi.
Tóm lại, sự lên xuống của giá vàng thường là một chỉ báo về tâm lý thị trường và sự dịch chuyển của dòng tiền giữa các tài sản an toàn và tài sản rủi ro.
USD và lạm phát làm phức tạp thêm mối quan hệ vàng - chứng khoán
Ngoài mối quan hệ "ngược chiều" trực tiếp, vàng và chứng khoán còn chịu ảnh hưởng của hai yếu tố lớn là đồng USD và lạm phát, tạo nên những diễn biến phức tạp hơn:
Vai trò của đồng USD
Trên thị trường quốc tế, giá vàng thường được định bằng đồng đô la Mỹ (USD). bởi vậy, khi USD mạnh lên so với các đồng tiền khác, việc mua vàng sẽ trở nên đắt đỏ hơn đối với những người dùng các loại tiền tệ khác. Điều này có thể làm giảm nhu cầu mua vàng và khiến giá vàng giảm.
Khi TTCK suy yếu, một số nhà đầu tư có thể bán cổ phiếu và mua USD (coi USD là tài sản an toàn). Nhu cầu USD tăng sẽ đẩy giá USD lên. Điều này lại có thể khiến giá vàng giảm. Ngược lại, khi TTCK hồi phục, nhà đầu tư bán USD để mua cổ phiếu, làm USD giảm giá, từ đó hỗ trợ giá vàng tăng.
Ở Việt Nam, giá vàng trong nước (vàng miếng SJC, vàng nhẫn) có đặc thù riêng do cung cầu hạn chế và chính sách quản lý. Do đó, biến động của USD có thể không tác động trực tiếp và mạnh mẽ đến giá vàng và chứng khoán nội địa như trên thị trường quốc tế.
Vàng, USD và lạm phát là 3 yếu tố ảnh hưởng đến chứng khoán
Lạm phát: "kẻ thù" của sức mua
Lạm phát là tình trạng giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng lên, làm giảm sức mua của đồng tiền. Ví dụ, với 100.000 đồng, hôm nay bạn mua được 5 ổ bánh mì, nhưng năm sau chỉ mua được 4 ổ.
Vàng được coi là một tài sản có khả năng chống lại lạm phát rất tốt. Khi lạm phát tăng cao, giá trị của tiền mặt và các khoản tiền gửi ngân hàng bị hao mòn. Lúc này, nhiều người sẽ mua vàng để bảo toàn giá trị tài sản của mình, bởi vàng không bị mất giá theo lạm phát.
Lạm phát cao có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp (chi phí tăng) và sức mua của người tiêu dùng, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến chứng khoán. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu lạm phát đi kèm với kỳ vọng kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ, cả chứng khoán và vàng đều có thể tăng (chứng khoán tăng do doanh nghiệp kỳ vọng lợi nhuận tốt, vàng tăng do lo ngại lạm phát).
Vàng có thực sự là tấm gương phản chiếu thị trường chứng khoán?
Mặc dù vàng có tác động lớn đến TTCK nhưng nó không hoàn toàn phản chiếu thị trường, do vậy không thể chỉ nhìn vào giá vàng để đánh giá chính xác toàn bộ TTCK.
TTCK còn chịu tác động của vô số yếu tố khác như: tình hình chính trị, chính sách của chính phủ, báo cáo tài chính của doanh nghiệp, tâm lý nhà đầu tư, các sự kiện toàn cầu (dịch bệnh, chiến tranh...).
Đôi khi, dù TTCK đang giảm điểm, nhưng nếu nhà đầu tư có kỳ vọng mạnh mẽ vào sự phục hồi của nền kinh tế trong tương lai (ví dụ, sau khi dịch bệnh kết thúc), họ có thể không bán tháo cổ phiếu mà vẫn giữ lại để chờ đợi.
Vì vậy, đừng chỉ dựa vào biến động giá vàng để đưa ra quyết định đầu tư chứng khoán. Hãy nhìn vào bức tranh lớn hơn của nền kinh tế và thị trường.
Nên đa dạng hóa đầu tư để hạn chế rủi ro khi thị trường biến động
Lời khuyên cho nhà đầu tư khi giá vàng tăng nóng như hiện nay
Thời gian gần đây, giá vàng trong nước và quốc tế liên tiếp tăng nóng, lập nhiều đỉnh mới. Tuy vậy, việc lựa chọn kênh đầu tư vàng hay chứng khoán phụ thuộc vào mục tiêu cá nhân của bạn:
- Nếu bạn muốn an toàn, ít rủi ro: Chọn vàng. Vàng phù hợp cho mục tiêu tích lũy tài sản dài hạn, bảo toàn vốn, đặc biệt trong những giai đoạn kinh tế không ổn định. Lợi nhuận từ vàng thường không quá đột biến nhưng ổn định hơn.
- Nếu bạn muốn lợi nhuận cao, chấp nhận rủi ro: Chọn chứng khoán. Chứng khoán có tiềm năng sinh lời rất lớn trong thời gian ngắn nếu bạn có kiến thức và kỹ năng phân tích tốt. Tuy nhiên, rủi ro đi kèm cũng cao hơn rất nhiều, có thể thua lỗ nếu không cẩn trọng.
- Chiến lược thông minh: Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Đây là lời khuyên quan trọng nhất. Thay vì đặt tất cả trứng vào một giỏ, bạn nên phân bổ vốn vào cả vàng và chứng khoán (và có thể các kênh khác như bất động sản, gửi tiết kiệm).
- Khi TTCK gặp khó khăn, phần vốn trong vàng có thể giúp bạn giữ được giá trị tài sản.
- Khi TTCK tăng trưởng, phần vốn trong chứng khoán sẽ mang lại lợi nhuận.
- Việc này giúp bạn cân bằng rủi ro và tận dụng cơ hội từ cả hai thị trường. Tuy nhiên, để làm được điều này hiệu quả, bạn cần dành thời gian tìm hiểu kiến thức đầu tư và theo dõi thị trường.
Tóm lại, giá vàng ảnh hưởng đến chứng khoán chủ yếu thông qua tâm lý nhà đầu tư tìm kiếm nơi trú ẩn an toàn khi thị trường biến động. Tuy nhiên, mối quan hệ này không phải lúc nào cũng đơn giản và còn chịu tác động của nhiều yếu tố khác như USD và lạm phát. Là nhà đầu tư mới, hãy bắt đầu bằng việc học hỏi, tìm hiểu kỹ lưỡng và cân nhắc chiến lược đa dạng hóa danh mục để xây dựng nền tảng tài chính vững chắc.
