GDP là gì? Cách tính GDP bình quân đầu người

Tổng sản phẩm quốc nội GDP là giá trị thị trường của toàn bộ hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra trong một thời gian nhất định của một quốc gia. Khi theo dõi các thông tin tài chính, bạn thường thấy tin tức về tốc độ tăng trưởng của GDP hoặc GDP bình quân đầu người của một quốc gia.

Các yếu tố ảnh hưởng đến GDP có dân số, nguồn vốn FDI và lạm phát. Có 3 phương pháp tính GDP đó là phương pháp sản xuất, phương pháp sử dụng cuối cùng và phương pháp thu nhập. GDP bình quân đầu người là kết quả sản xuất kinh doanh của bình quân trên đầu người trong vòng 01 năm.

1. GDP là gì?

GDP là từ viết tắt của Gross Domestic Product nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội hay tổng sản phẩm trong nước, là giá trị thị trường của toàn bộ hàng hóa hữu hình và dịch vụ vô hình cuối cùng được sản xuất ra trong một thời gian nhất định (quý, năm) của một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ nào đó.

Điều này có nghĩa là giá trị các sản phẩm vật chất và dịch vụ đã sử dụng ở các khâu trung gian của quá trình sản xuất để tạo ra thành phẩm sẽ không được tính. Những thành phẩm được sản xuất và bán ra phải hợp pháp trên thị trường, không tính các thành phẩm bất hợp pháp.

Tìm hiểu về chỉ số GDP để có kế hoạch đầu tư linh hoạt

GDP sẽ được xem xét dưới nhiều góc độ khác nhau:

- Dưới góc độ tiêu dùng sử dụng thì GDP là tổng cầu của nền kinh tế, bao gồm toàn bộ tiêu dùng cuối cùng của dân cư, Nhà nước, tài sản tích lũy và chênh lệch xuất nhập khẩu dịch vụ, hàng hóa.

- Dưới góc độ thu nhập, GDP là tổng thu nhập của người lao động từ sản xuất, thuế sản xuất, giá trị thặng dư sản xuất trong kỳ và khấu hao tài sản cố định dùng cho sản xuất.

- Dưới góc độ sản xuất, GDP đúng bằng giá trị sản xuất trừ đi các chi phí trung gian.

2. Ý nghĩa của chỉ số GDP

Chỉ số GDP thực sự rất quan trọng đối với nền kinh tế của một quốc gia:

- Nó là thước đo đánh giá tốc độ tăng trưởng kinh tế cũng như mức độ phát triển của quốc gia đó trong một thời gian xác định.

- Đồng thời, nó cũng thể hiện rõ ràng sự biến động của giá trị hàng hóa và dịch vụ theo thời gian;

- Từ chỉ số GDP ta có thể nhận biết được các dấu hiệu của suy thoái kinh tế, lạm phát;

- Các nhà đầu tư nước ngoài sẽ xem GDP là cơ sở để đánh giá về tiềm năng phát triển của một quốc gia, từ đó quyết định xem có nên góp vốn đầu tư hay không;

- Chính phủ mỗi quốc gia sẽ dựa vào chỉ số GDP để ban hành, điều chỉnh các chính sách tiền tệ sao cho phù hợp nhất với nền kinh tế.

Ý nghĩa quan trọng của chỉ số GDP trong đầu tư

Tuy nhiên GDP cũng có một số hạn chế như:

- Các hoạt động sản xuất tự cung tự cấp sẽ không được thể hiện đầy đủ qua chỉ số này;

- Các sản phẩm, dịch vụ ngoài giấy tờ hoặc kinh doanh sản xuất bất hợp pháp (thị trường chợ đen) sẽ không thể định lượng được;

- Kết quả GDP đã bỏ qua mọi chi phí của khâu trung gian;

- Mức tăng trưởng GDP không thể xác định chính xác sự phát triển của quốc gia nói chung hay người dân ở đó nói riêng, đơn giản nó chỉ phản ánh sản lượng vật chất mà thôi.

3. Những yếu tố ảnh hưởng tới GDP

Chỉ số GDP bị tác động bởi rất nhiều yếu tố, trong đó có 03 yếu tố cơ bản ảnh hưởng nhiều nhất, đó là:

Dân số:

Dân số chính là nguồn cung cấp lao động để có thể tạo ra sản phẩm vật chất của cải và cũng là đối tượng tiêu thụ các thành phẩm được tạo ra đó;

Dân số và GDP là hai đại lượng không thể tách rời nhau. Và là một thành phần không thể thiếu nếu muốn tính GDP bình quân đầu người.

Nguồn vốn nước ngoài FDI:

FDI là từ viết tắt của Foreign Direct Investment là chỉ số đầu tư trực tiếp của nước ngoài.

FDI có thể là tiền, phương tiện sản xuất, các cơ sơ hạ tầng, đội ngũ lao động…

Lạm phát:

Lạm phát là sự tăng giá liên tục của tất cả hàng hóa dịch vụ theo thời gian, đồng thời đồng tiền dần bị mất giá trị.

Một quốc gia nếu muốn tăng trưởng kinh tế ở mức độ cao thì buộc phải chấp nhận lạm phát. Để có thể bình ổn được thị trường, Chính phủ luôn phải có những chính sách hợp lý để kiểm soát lạm phát, bởi nếu lạm phát tăng cao, khủng hoảng kinh tế có thể dẫn tới sụp đổ nền kinh tế.

4. Công thức tính GDP

Có 3 phương pháp tính GDP:

Phương pháp 1: Phương pháp sản xuất, xác định GDP dưới góc độ sản xuất:

Phương pháp 2: Phương pháp sử dụng cuối cùng, xác định GDP dưới góc độ tiêu dùng:

Phương pháp 3: Phương pháp thu nhập, xác định GDP dưới góc độ thu nhập:

5. Một số khái niệm liên quan tới GDP

GDP bình quân đầu người là gì?

GDP bình quân đầu người là kết quả sản xuất kinh doanh của bình quân trên đầu người trong vòng 01 năm.

Chỉ số GDP bình quân đầu người có mối quan hệ thuận chiều với mức thu nhập và đời sống của người dân ở quốc gia đó.

Tuy vậy, dù GDP cao nhưng chưa chắc mức sống đã đạt mức cao, còn nhiều yếu tố ảnh hưởng khác.

Muốn tính được GDP bình quân đầu người ta lấy chỉ số GDP chia cho tổng dân số của quốc gia đó.

GDP danh nghĩa là gì?

GDP danh nghĩa (tiếng Anh: Nominal Gross Domestic Product) biểu thị tổng sản phẩm quốc nội GDP và được tính theo giá cả thị trường.

GDP danh nghĩa sẽ thể hiện sự thay đổi giá theo tốc độ tăng giá của nền kinh tế hay lạm phát.

GDP là thước đo quan trọng trong quá trình phát triển của đất nước

GDP thực tế là gì?

GDP thực tế (tiếng Anh: Real Gross Domestic Product) là tổng sản phẩm quốc nội được điều chỉnh theo tốc độ lạm phát.

Nếu lạm phát dương thì GDP thực tế < GDP danh nghĩa.

Muốn tính GDP thực tế ta lấy GDP danh nghĩa chia hệ số giảm phát GDP.

GDP xanh là gì?

GDP xanh (Green GDP) chưa được định nghĩa chính thức nên ta hiểu ngắn gọn, GDP xanh là phần còn lại sau khi đã trừ đi các chi phí cần thiết để phục hồi môi trường đã bị tổn hại trong quá trình sản xuất thành phẩm.

6. GDP tại Việt Nam hiện nay

Tổng sản phẩm quốc nội quý III năm 2022 của Việt Nam tăng ở mức 13.67% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 3.24%, khu vực dịch vụ tăng 18.86%; khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 12.91%. 

GDP 09 tháng năm 2022 tăng 8.83% so với cùng kỳ năm ngoái, là mức tăng cao nhất trong giai đoạn từ năm 2011 đến 2022.

Các hoạt động sản xuất kinh doanh dần lấy lại đà tăng trưởng sau một năm dịch bệnh bùng phát mạnh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế. Chính sách phục hồi và phát triển kinh tế xã hội của Chính phủ đã phát huy tác dụng. Trong mức tăng chung thì khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 2.99%, đóng góp 4.04% toàn nền kinh tế, khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 9.44%, đóng góp 41.79% toàn nền kinh tế, khu vực dịch vụ tăng 10.57%, đóng góp 54.17% toàn nền kinh tế.

Theo Nghị quyết 43/2022/QH15, nước ta đặt mục tiêu phấn đấu giai đoạn từ 2021 - 2025: tăng trưởng GDP bình quân 6.5 - 7%/năm, tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị dưới 4%, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo cân đối trong trung hạn và dài hạn.

Quỹ tiền tệ Quốc tế IFM dự báo năm 2022 Việt Nam có thể nhảy lên 02 bậc tức là đứng thứ 39 trong bảng xếp hạng các quốc gia có quy mô GDP lớn nhất toàn cầu.

Tóm lại, GDP là một chỉ số vô cùng quan trọng trong việc đánh giá tổng quan sự tăng trưởng của nền kinh tế cũng như mức độ phát triển của một quốc gia, qua đó cũng là cơ sở để các nhà đầu tư nước ngoài có thể mạnh dạn góp vốn đầu tư nhiều hơn. Mong rằng những thông tin mà TOPI mang đến sẽ hữu ích với bạn. Chúc bạn thành công!