Bạn đã bao giờ nghe về thuật ngữ cá mập chứng khoán hay chưa? Đay là một thuật ngữ chuyên ngành trong thị trường tài chính đòi hỏi nhà đầu tư cần phải nắm chắc để tránh rơi vào những cái bẫy “làm giá” chứng khoán. Cùng tìm hiểu với TOPI ngay nhé!
I. Cá mập chứng khoán là gì?
Trên thị trường chứng khoán có 2 thuật ngữ về nhà đầu tư có thể bạn bắt gặp, thứ nhất là whale (cá voi) và hai là shark (cá mập).
Trong khi cá voi được sử dụng để mô tả các nhà đầu tư hoặc quỹ đầu tư lớn có khả năng ảnh hưởng đáng kể đến thị trường chứng khoán. Những cá voi này thường có tài chính mạnh mẽ và có thể thực hiện các giao dịch lớn, đồng thời ảnh hưởng đến giá cả cổ phiếu hoặc thị trường toàn cầu. Thì cá mập chứng khoán là những nhà đầu tư tiếp cận thị trường khi tận dụng nhiều thuộc tính và lợi thế độc đáo mà các nhà đầu tư nhỏ khác mang lại.
Khác với các cá voi, cá mập chứng khoán có sự nhanh nhạy hơn, hung hãn hơn và chuyển động liên tục, nắm quyền kiểm soát “vận mệnh” của mình. Họ không chỉ điên cuồng và nhanh chóng hành động khi đến thời điểm thích hợp mà còn kịp thời rút lui khi “đánh hơi” được mùi của sự rủi ro và rắc rối.
Cá mập chứng khoán sử dụng một số chiến lược đặc biệt, hành động và cách tiếp cận thị trường cụ thể, chẳng hạn như sử dụng biểu đồ và quản lý tiền để vào lệnh và thoát lệnh theo thời gian. Trên hết là, họ có một bộ óc tư duy vượt trội hơn so với những cá nhân khác, khiến họ có khả năng thao túng được tâm lý của các nhà đầu tư trên thị trường. Sự tác động này có thể là xấu hoặc tốt tuỳ vào mục đích của con cá mập chứng khoán đó.
II. Có bao nhiêu loại cá mập chứng khoán
Cá mập chứng khoán được chia làm 2 loại là cá mập tốt và cá mập xấu.
1. Cá mập tốt
Cá mập tốt là những nhà đầu tư góp vốn vào doanh nghiệp với mục đích giúp doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển rồi thu về lợi nhuận sau đó. Loại cá mập chứng khoán này không mua vào cổ phiếu doanh nghiệp một cách ồ ạt để đẩy giá lên cao, để hưởng lợi từ việc chênh lệch giá. Việc đầu tư của họ giúp thị trường chứng khoán được thanh khoản hơn.
2. Cá mập xấu
Cá mập xấu là những nhà đầu tư lợi dụng cung - cầu trên thị trường, đánh mạnh vào tâm lý lòng tham của các nhà đầu tư khác nhằm thao túng giá cổ phiếu, trục lợi cho riêng mình. Những cá mập chứng khoán này chỉ suy nghĩ và hành động vì lợi ích cá nhân, tạo ra sự bất ổn cho thị trường. Họ có chiến lược, nắm bắt tình hình thị trường và tâm lý cực tốt cho nên vẫn luôn tồn tại trong thị trường.
III. Cách cá mập thao túng giá chứng khoán
Các cá mập chứng khoán có nhiều cách để có thể thao túng giá chứng khoán theo ý muốn của mình, chẳng hạn như tạo cung-cầu ảo, bơm xả, bán tháo cổ phiếu… Nhưng kịch bản chung là làm giảm giá thị trường bằng cách tung ra các thông tin bất lợi cho cổ phiếu mà họ nhắm đến. Một khi cổ phiếu đó giảm giá thì họ sẽ liên tục mua vào.
Khi các cá mập chứng khoán gom đủ số cổ phiếu đó rồi, họ sẽ tung lại những tin tức tích cực về doanh nghiệp phát hành cổ phiếu, khiến giá cổ phiếu tăng trở lại. Đến một mức giá cao, cá mập sẽ bán tháo các cổ phiếu mới gom để kiếm lời.
Thông thường, trong giai đoạn nâng giá cổ phiếu trở lại, các thông tin tốt sẽ dồn dập tới để có thể thu hút các nhà đầu tư khác mua vào hơn, như vậy thì cá mập chứng khoán sẽ càng được lợi.
Sau khi những cá mập chứng khoán bán xong cổ phiếu ở mức giá cao chót vót thì tin tức về cổ phiếu đó và doanh nghiệp lắng xuống rồi mất dần đi. Đây là thời điểm giá cổ phiếu đó lao dốc nhanh chóng.
Đó là cách mà các cá mập chứng khoán “làm giá” đối với những cổ phiếu có vốn hoá trung bình đến thấp, thủ đoạn này diễn ra thường xuyên và nhất quán trên thị trường.
Thủ đoạn thao túng giá cổ phiếu của những cá mập chứng khoán xấu ảnh hưởng rất nhiều đến thị trường chung khiến giá cổ phiếu biến động bất thường, khó dự đoán, thị trường đầu tư hỗn loạn, gây khó khăn và ảnh hưởng nặng nề về tâm lý cho các nhà đầu tư, bên cạnh đó, gây tác động vô cùng tiêu cực đến nền kinh tế tài chính của đất nước.
IV. Dấu hiệu nhận biết cá mập chứng khoán xấu
Một số đặc điểm nhận biết cá mập chứng khoán xấu mà nhà đầu tư cần lưu ý:
Thứ nhất, đối tượng đó có tiềm lực kinh tế đặc biệt tốt, luôn biết rất sớm các nguồn tin thị trường, chia sẻ sớm với một số nhà đầu tư nhất định, rồi từ từ thông tin bị lan truyền ra ngoài;
Thứ hai, chiến lược của cá mập chứng khoán xấu đó là lợi dụng tầm ảnh hưởng và các mối quan hệ của mình gây hoang mang cho các nhà đầu tư khác, tạo hiệu ứng tâm lý đám đông, rồi “làm giá” như đã nói ở trên. Chủ yếu, họ đánh vào tâm lý những cá nhân muốn làm giàu nhanh, ham lợi nhuận, nhưng hiểu biết ít hoặc không có nhiều kinh nghiệm chơi chứng khoán. Thậm chí, nhiều nhà đầu tư dù đã có kinh nghiệm vẫn có thể “dính bẫy” bình thường.
V. Làm thế nào để không rơi vào bẫy của cá mập chứng khoán xấu?
Một số kinh nghiệm giúp nhà đầu tư có thể né được bẫy của những cá mập chứng khoán:
1. Đầu tư cho bản thân, nâng cao kiến thức chuyên môn về thị trường tài chính, thị trường chứng khoán
Kiến thức về thị trường tài chính, thị trường chứng khoán vô cùng phong phú và phức tạp, kể cả đối với những nhà đầu tư lâu năm. Cho nên, bạn cần phải trang bị cho mình những kiến thức về lĩnh vực này một cách thường xuyên và liên tục.
Những nền tảng kiến thức quan trọng như các dạng chứng khoán, các thuật ngữ về giá cổ phiếu, các thuật ngữ về giao dịch, các thuật ngữ chuyên ngành liên quan, cách đọc bảng giá, nguyên tắc trong đầu tư… đến cách sử dụng các công cụ kỹ thuật, xây dựng các chiến lược đầu tư, cách quan sát nắm bắt thị trường… phải thực hiện nhuần nhuyễn.
Ngoài những kiến thức trong sách vở, tài liệu thì còn các thông tin trên các chuyên trang tài chính, những chia sẻ của chuyên gia… cũng vô cùng quan trọng. Nhưng chỉ nên theo dõi trên những trang thông tin chính thức, để tránh việc rơi vào bẫy các tin tiêu cực mà cá mập chứng khoán “giăng” ra.
2. Hạn chế việc sử dụng margin (ký quỹ)
Ký quỹ là cách để gia tăng lợi thế về vốn cho nhà đầu tư, nhưng cũng khiến gia tăng tỷ lệ lỗ một cách tương ứng. Các cá mập chứng khoán thường rất thuần thục trong việc sử dụng margin, họ có khả năng tận dụng triệt để sự sắc bén của con dao hai lưỡi này, cho nên, nếu nhà đầu tư sử dụng margin một cách bừa bãi thì khả năng dính “bẫy” là khá cao.
Với những mã cổ phiếu được cá mập chứng khoán dẫn dắt thì thường có tính biến động giá rất mạnh, sử dụng margin có khả năng sẽ khiến nhà đầu tư cháy tài khoản hoặc không đủ sức để gồng lỗ. Vì vậy, muốn sử dụng margin phải có chiến lược chặt chẽ và thận trọng.
3. Lựa chọn các cổ phiếu có chất lượng tốt
Thông thường các cổ phiếu có chất lượng tốt sẽ có tiềm năng phát triển lâu dài và đem lại lợi nhuận bền vững cho nhà đầu tư. Hầu hết các cá mập chứng khoán tốt sẽ đầu tư vào đây, còn cá mập chứng khoán xấu thì không quan tâm đến đó là cổ phiếu gì, của doanh nghiệp nào, họ chỉ quan tâm đến việc làm thế nào để tăng giảm giá cổ phiếu một cách bất ngờ và hưởng lợi.
Để chọn ra được một cổ phiếu tốt, bạn cần xem xét đến tình hình hoạt động của doanh nghiệp, ban lãnh đạo trong doanh nghiệp đó và tầm nhìn phát triển của họ đến đâu. Có thể dựa vào một số yếu tố như: tổng nợ ngắn hạn trên tài sản ngắn hạn nhỏ hơn 1.1; chỉ số thanh toán lớn hơn 1.5; EPS trong 5 năm liền trước đó tăng trưởng dương đều đặn; chỉ số P/E nhỏ hơn 9; chỉ số P/B nhỏ hơn 1.2; doanh nghiệp trả cổ tức đều đặn; khối lượng giao dịch trung bình hằng ngày hơn 1 triệu cổ phiếu…
4. Không nên chạy theo tâm lý đám đông, bị ảnh hưởng bởi tâm lý FOMO
Đã đầu tư cổ phiếu cần phải có nguyên tắc, không nên quá tham lam, muốn giàu nhanh. Đây là một nhược điểm mà các cá mập chứng khoán xấu dùng để dụ dỗ những “con mồi” của mình, nhất là những nhà đầu tư chưa có nhiều kinh nghiệm. Thấy nhiều người mua vào thì cũng chạy theo sợ mình bỏ qua một cổ phiếu tốt, mà không ngờ đó là một cái bẫy giăng sẵn của những cá mập chứng khoán xấu.
Vì vậy, để hạn chế rủi ro, nhà đầu tư không nên đặt mục tiêu lợi nhuận quá cao, tuân thủ điểm cắt lỗ và chốt lời theo đúng nguyên tắc của mình, tập trung vào việc tích luỹ kinh nghiệm, chậm mà chắc. Đồng thời, bạn cần có cách để kiểm soát cảm xúc của bản thân, không nên quá vui mừng khi thắng lợi và cũng không nên quá buồn bã khi thấy lỗ.
Thị trường càng ngày sẽ có càng nhiều cá mập chứng khoán xấu, với nhiều thủ đoạn đội giá ngày càng tinh vi, vì vậy, nhận biết được các chiêu trò làm giá chứng khoán và tìm hiểu, thực hành các biện pháp né bẫy cá mập chứng khoán là một điều cần thiết đối với mỗi nhà đầu tư khi bước vào thị trường. Hi vọng các thông tin mà TOPI vừa chia sẻ có điểm hữu ích với nhà đầu tư trên chặng đường đi tìm lợi nhuận tại thị trường chứng khoán tiềm năng.
